Konwencja CMRCMR ConventionКонвенция CMRCMR

8 stycznia, 2013

Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) i Protokół podpisania, sporządzone w Genewie 19 maja 1956 r

z dnia 19 maja 1956 r. (Dz.U. 1962 Nr 49, poz. 238)

(sprost.: Dz.U. z 1995 r. Nr 69, poz. 352)

W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

RADA PAŃSTWA

POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) i Protokół podpisania zostały sporządzone w Genewie dnia 19 maja 1956 r.

Po zaznajomieniu się z powyższymi Konwencją i Protokołem Rada Państwa uznała je i uznaje za słuszne z zastrzeżeniem uczynionym przy podpisaniu Konwencji; oświadcza, że wymienione Konwencja i Protokół są przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone, oraz przyrzeka, że będą niezmiennie zachowywane.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 27 kwietnia 1962 r.

Wstęp

Przekład.

KONWENCJA O UMOWIE MIĘDZYNARODOWEGO PRZEWOZU DROGOWEGO TOWARÓW (CMR)

Wstęp

Umawiające się Strony,

Uznając za pożyteczne uregulowanie w jednolity sposób warunków umowy międzynarodowego przewozu drogowego towarów, w szczególności jeśli idzie o dokumenty używane do tego przewozu oraz o odpowiedzialność przewoźnika,

Zgodziły się na następujące postanowienia:

Rozdział I. Zakres stosowania

Artykuł 1.

1. Niniejszą Konwencję stosuje się do wszelkiej umowy o zarobkowy przewóz drogowy towarów pojazdami, niezależnie od miejsca zamieszkania i przynależności państwowej stron, jeżeli miejsce przyjęcia przesyłki do przewozu i miejsca przewidziane dla jej dostawy, stosownie do ich oznaczenia w umowie, znajdują się w dwóch różnych krajach, z których przynajmniej jeden jest krajem umawiającym się.

2. Dla celów stosowania niniejszej Konwencji określenie „pojazdy” oznacza samochody, pojazdy członowe, przyczepy i naczepy, stosownie do ich określenia w artykule 4 Konwencji o ruchu drogowym z dnia 19 września 1949 r.

3. Niniejszą Konwencję stosuje się także wówczas, gdy przewozy mieszczące się w jej ramach wykonywane są przez państwa lub rządowe instytucje albo organizacje.

4. Niniejszej Konwencji nie stosuje się:

a) do przewozów wykonywanych na podstawie międzynarodowych konwencji pocztowych;

b) do przewozów zwłoki

c) do przewozów rzeczy przesiedlenia.

5. Umawiające się Strony zgadzają się nie wprowadzać żadnej zmiany do niniejszej Konwencji w drodze specjalnych porozumień, zawartych między dwiema lub kilkoma spośród nich, z wyjątkiem porozumień zawartych w celu wyłączenia spod jej działania ich ruchu przygranicznego albo w celu uprawnienia do używania w przewozie, ograniczonym wyłącznie do ich terytoriów, listu przewozowego stanowiącego tytuł własności towaru.

Artykuł 2.

1. Jeżeli pojazd zawierający towary przewożony jest na części drogi morzem, koleją, śródlądową drogą wodną lub powietrzem, bez przeładunku, z wyjątkiem ewentualnego zastosowania postanowień artykułu 14, niniejszą Konwencję stosuje się mimo to do całości przewozu. Jednak w miarę udowodnienia, że zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy towaru, które zdarzyło się w czasie przewozu innym rodzajem transportu niż drogowy, nie zostało spowodowane działaniem lub zaniechaniem ze strony przewoźnika drogowego, lecz że wynika ono z faktu, który mógł zdarzyć się tylko w trakcie i na skutek przewozu innego niż drogowy, odpowiedzialność przewoźnika drogowego jest określona nie przez niniejszą Konwencję, lecz w sposób, według którego byłaby określona odpowiedzialność przewoźnika innego niż drogowy, gdyby umowa przewozu została zawarta między nadawcą a tym przewoźnikiem o sam przewóz towaru, zgodnie z obowiązującymi postanowieniami prawa, dotyczącymi przewozu towarów innym rodzajem transportu niż drogowy. Jednak w braku takich postanowień odpowiedzialność przewoźnika drogowego będzie określona niniejszą Konwencją.

2. Jeżeli przewoźnik drogowy jest jednocześnie przewoźnikiem innym niż drogowy, jego odpowiedzialność określa również ust. 1, tak jakby jego funkcja przewoźnika drogowego i jego funkcja przewoźnika innego niż drogowy były wykonywane przez dwie różne osoby.

Rozdział II. Osoby, za które odpowiada przewoźnik

Artykuł 3.

Przy stosowaniu niniejszej Konwencji przewoźnik odpowiada, jak za swoje własne czynności i zaniedbania, za czynności i zaniedbania swoich pracowników i wszystkich innych osób, do których usług odwołuje się w celu wykonania przewozu, kiedy ci pracownicy lub te osoby działają w wykonaniu swych funkcji.

Rozdział III. Zawarcie i wykonanie umowy przewozu

Artykuł 4.

Dowodem zawarcia umowy przewozu jest list przewozowy. Brak, nieprawidłowość lub utrata listu przewozowego nie wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu, która mimo to podlega przepisom niniejszej Konwencji.

Artykuł 5.

1. List przewozowy wystawia się w trzech oryginalnych egzemplarzach, podpisanych przez nadawcę i przez przewoźnika, przy czym podpisy te mogą być wydrukowane lub też zastąpione przez stemple nadawcy i przewoźnika, jeżeli pozwala na to ustawodawstwo kraju, w którym wystawiono list przewozowy. Pierwszy egzemplarz wręcza się nadawcy, drugi towarzyszy przesyłce, a trzeci zatrzymuje przewoźnik.

2. Jeżeli przeznaczony do przewozu towar ma być ładowany na różne pojazdy lub jeżeli chodzi o różne rodzaje towarów albo o oddzielne partie, nadawca lub przewoźnik ma prawo wymagać wystawienia tylu listów przewozowych, ile pojazdów należy użyć lub ile jest rodzajów bądź partii towarów.

Artykuł 6.

1. List przewozowy powinien zawierać następujące dane:

a) miejsce i datę jego wystawienia;

b) nazwisko (nazwę) i adres nadawcy;

c) nazwisko (nazwę) i adres przewoźnika;

d) miejsce i datę przyjęcia towaru do przewozu oraz przewidziane miejsce jego wydania;

e) nazwisko (nazwę) i adres odbiorcy;

f) powszechnie używane określenie rodzaju towaru oraz sposób opakowania, a dla towarów niebezpiecznych ich ogólnie uznane określenie;

g) ilość sztuk, ich cechy i numery;

h) wagę brutto lub inaczej wyrażoną ilość towaru;

i) koszty związane z przewozem (przewoźne, koszty dodatkowe, należności celne i inne koszty powstałe od chwili zawarcia umowy do chwili dostawy);

j) instrukcje niezbędne do załatwienia formalności celnych i innych;

k) oświadczenie, że przewóz, bez względu na jakąkolwiek przeciwną klauzulę, podlega przepisom niniejszej Konwencji.

2. W razie potrzeby list przewozowy powinien zawierać poza tym następujące dane:

a) zakaz przeładunku;

b) koszty, jakie nadawca przyjmuje na siebie;

c) kwotę zaliczenia do pobrania przy wydaniu towaru;

d) zadeklarowaną wartość towaru i sumę przedstawiającą interes specjalny w jego dostawie;

e) instrukcje nadawcy dla przewoźnika dotyczące ubezpieczenia przesyłki;

f) umówiony termin, w jakim ma być wykonany przewóz;

g) wykaz dokumentów wręczonych przewoźnikowi.

3. Strony mogą wnosić do listu przewozowego wszelkie inne dane, jakie uznają za potrzebne.

Artykuł 7.

1. Nadawca odpowiada za wszelkie koszty i szkody, jakie mógłby ponieść przewoźnik na skutek nieścisłości lub niedostateczności:

a) danych wymienionych w artykule 6, ustęp 1, b), d), e), f), g), h) i j);

b) danych wymienionych w artykule 6, ustęp 2;

c) wszelkich innych danych lub instrukcji, wydanych przez niego w celu wystawienia listu przewozowego lub w celu wniesienia ich do niego.

2. Jeżeli na życzenie nadawcy przewoźnik wpisuje do listu przewozowego dane przewidziane w ustępie 1 niniejszego artykułu, przyjmuje się w braku dowodu przeciwnego, że działał on na rachunek nadawcy.

3. Jeżeli list przewozowy nie zawiera oświadczenia, przewidzianego w artykule 6, ust. 1, k), przewoźnik odpowiada za wszelkie koszty i szkody, które mogłaby ponieść z powodu tego zaniedbania osoba mająca prawo do towaru.

Artykuł 8.

1. Przy przyjęciu towaru przewoźnik jest obowiązany sprawdzić:

a) dokładność danych listu przewozowego dotyczących ilości sztuk, jak również ich cech i numerów;

b) widoczny stan towaru i jego opakowania.

2. Jeżeli przewoźnik nie ma możności sprawdzenia w wystarczający sposób ścisłości danych przewidzianych w ustępie 1 a) niniejszego artykułu, wpisuje do listu przewozowego zastrzeżenia, które powinny być uzasadnione. Powinien on także uzasadnić wszelkie zastrzeżenia, jakie uczyni w przedmiocie widocznego stanu towaru i jego opakowania. Zastrzeżenia te nie wiążą nadawcy, jeżeli nie przyjął on ich wyraźnie w liście przewozowym.

3. Nadawca ma prawo żądać sprawdzenia przez przewoźnika wagi brutto albo inaczej wyrażonej ilości towaru. Może on także żądać sprawdzenia zawartości sztuk przesyłki. Przewoźnik może domagać się zapłacenia kosztów sprawdzenia. Wynik sprawdzenia wpisuje się do listu przewozowego.

Artykuł 9.

1. W braku przeciwnego dowodu list przewozowy stanowi dowód zawarcia umowy, warunków umowy oraz przyjęcia towaru przez przewoźnika.

2. W braku uzasadnionych zastrzeżeń przewoźnika, wpisanych do listu przewozowego, istnieje domniemanie, że towar i jego opakowanie były widocznie w dobrym stanie w chwili przyjęcia przez przewoźnika i że ilość sztuk, jak również ich cechy i numery były zgodne z oświadczeniami w liście przewozowym.

Artykuł 10.

Nadawca odpowiada wobec przewoźnika za szkody wyrządzone osobom, wyposażeniu lub innym towarom, jak również za koszty, których przyczyną byłoby wadliwe opakowanie towaru, chyba że wadliwość była widoczna lub znana przewoźnikowi w chwili jego przyjęcia, a przewoźnik nie wniósł zastrzeżeń w tym przedmiocie.

Artykuł 11.

1. W celu załatwienia formalności celnych lub innych, jakie należy wypełnić przed wydaniem towaru, nadawca powinien załączyć do listu przewozowego lub postawić do dyspozycji przewoźnika potrzebne dokumenty oraz udzielić mu wszelkich żądanych informacji.

2. Przewoźnik nie jest obowiązany sprawdzać, czy te dokumenty i informacje są ścisłe i dostateczne. Nadawca odpowiada wobec przewoźnika za wszelkie szkody, które mogłyby wyniknąć wskutek braku, niedostateczności lub nieprawidłowości tych dokumentów i informacji, chyba że zachodzi wina ze strony przewoźnika.

3. Przewoźnik odpowiada jak komisant za zagubienie lub niewłaściwe użycie dokumentów wymienionych w liście przewozowym i dołączonych do niego lub wręczonych przewoźnikowi; jednakże odszkodowanie, które go obciąża, nie może przewyższyć odszkodowania, jakie należałoby się w razie zaginięcia towaru.

Artykuł 12.

1. Nadawca ma prawo rozporządzać towarem, a w szczególności zażądać od przewoźnika wstrzymania przewozu, zmiany miejsca przewidzianego dla wydania towaru albo też wydania go odbiorcy innemu niż wskazany w liście przewozowym.

2. To prawo wygasa z chwilą, kiedy drugi egzemplarz listu przewozowego został wydany odbiorcy lub kiedy ten ostatni skorzystał z prawa przewidzianego w artykule 13, ustęp 1; od tej chwili przewoźnik powinien stosować się do zleceń odbiorcy.

3. Prawo do rozporządzania towarem należy jednak do odbiorcy już od chwili wystawienia listu przewozowego, jeśli nadawca uczynił o tym wzmiankę w liście przewozowym.

4. Jeżeli odbiorca, wykonując swoje prawo do rozporządzania, zarządzi wydanie przesyłki innej osobie, ta ostatnia nie może wyznaczyć innych odbiorców.

5. Wykonanie prawa rozporządzenia towarem podlega następującym warunkom:

a) nadawca albo w przypadku przewidzianym w ustępie 3 niniejszego artykułu odbiorca, który chce wykonać to prawo, powinien przedstawić pierwszy egzemplarz listu przewozowego, do którego powinny być wpisane nowe instrukcje wydane przewoźnikowi, oraz wynagrodzić przewoźnikowi wszelkie koszty i szkody, jakie pociąga za sobą wykonanie tych instrukcji;

b) wykonanie tego prawa powinno być możliwe w chwili, kiedy instrukcje dotrą do osoby, która powinna je wykonać, i nie powinno przeszkadzać normalnej eksploatacji przedsiębiorstwa przewoźnika ani przynosić szkody nadawcom lub odbiorcom innych przesyłek;

c) instrukcje nie mogą nigdy powodować podziału przesyłki.

6. Jeżeli wskutek postanowień ustępu 5 b) niniejszego artykułu przewoźnik nie może wykonać otrzymanych instrukcji, powinien on niezwłocznie zawiadomić o tym osobę, od której instrukcje te pochodzą.

7. Przewoźnik, który nie wykona instrukcji wydanych w warunkach przewidzianych w niniejszym artykule lub który zastosuje się do takich instrukcji nie zażądawszy przedłożenia pierwszego egzemplarza listu przewozowego, odpowiada wobec osoby uprawnionej za powstałą stąd szkodę.

Artykuł 13.

1. Po przybyciu towaru do miejsca przewidzianego dla jego wydania, odbiorca ma prawo żądać od przewoźnika wydania za pokwitowaniem drugiego egzemplarza listu przewozowego oraz towaru. Jeżeli stwierdzono zaginięcie towaru lub jeżeli towar nie przybył po upływie terminu przewidzianego w artykule 19, odbiorca może w imieniu własnym dochodzić wobec przewoźnika praw wynikających z umowy przewozu.

2. Odbiorca, który korzysta z praw, jakie mu przysługują w myśl ustępu 1 niniejszego artykułu, obowiązany jest zapłacić kwotę należności wynikającą z listu przewozowego. W przypadku sporu w tym przedmiocie przewoźnik obowiązany jest dostarczyć towar tylko wówczas, gdy odbiorca udzieli mu zabezpieczenia.

Artykuł 14.

1. Jeżeli z jakiejkolwiek przyczyny wykonanie umowy przewozu na warunkach podanych w liście przewozowym jest lub staje się niemożliwe przed przybyciem towaru do miejsca przewidzianego dla jego wydania, przewoźnik jest obowiązany zażądać instrukcji od osoby uprawnionej do rozporządzania towarem, zgodnie z artykułem 12.

2. Jeżeli jednak okoliczności pozwalają na wykonanie przewozu na warunkach różniących się od przewidzianych w liście przewozowym i jeżeli przewoźnik nie zdoła uzyskać w dostatecznie krótkim czasie instrukcji od osoby uprawnionej do rozporządzania towarem zgodnie z artykułem 12, powinien on podjąć środki, jakie wydają mu się najlepsze w interesie osoby uprawnionej do rozporządzania towarem.

Artykuł 15.

1. Jeżeli po przybyciu towaru do miejsca przeznaczenia okażą się przeszkody w jego wydaniu, przewoźnik powinien zażądać instrukcji od nadawcy. Jeżeli odbiorca odmawia przyjęcia towaru, nadawca ma prawo rozporządzać nim bez obowiązku przedstawienia pierwszego egzemplarza listu przewozowego.

2. Odbiorca, nawet jeżeli uprzednio odmówił przyjęcia towaru, może zawsze domagać się jego wydania, dopóki przewoźnik nie otrzyma przeciwnych instrukcji od nadawcy.

3. Jeżeli przeszkoda w wydaniu towaru powstanie po tym, jak odbiorca, działając zgodnie z prawem, które mu przysługuje na mocy artykułu 12, ustęp 3, dał polecenie wydania towaru innej osobie, to stosując postanowienia powyższych ustępów 1 i 2, odbiorca wstępuje w miejsce nadawcy a ta inna osoba w miejsce odbiorcy.

Artykuł 16.

1. Przewoźnik ma prawo do zwrotu kosztów spowodowanych zażądaniem przez niego instrukcji lub ich wykonaniem, o ile koszty te nie wynikły z jego winy.

2. W przypadkach przewidzianych w artykule 14, ustęp 1 i w artykule 15 przewoźnik może bezzwłocznie wyładować towar na rachunek osoby uprawnionej; po tym wyładowaniu przewóz uważa się za ukończony. Przewoźnik bierze wówczas na siebie dozór towaru. Może on jednak powierzyć towar osobie trzeciej i wówczas odpowiada jedynie za rozsądny wybór tej osoby. Towar zostaje obciążony należnościami, wynikającymi z listu przewozowego i wszystkimi innymi kosztami.

3. Przewoźnik może przystąpić do sprzedaży towaru nie czekając na instrukcje osoby uprawnionej, jeżeli usprawiedliwia to właściwość psucia się lub stan towaru albo jeżeli koszty przechowywania towaru są niewspółmiernie wysokie w stosunku do jego wartości. W innych przypadkach może on również przystąpić do sprzedaży, jeżeli nie otrzyma w słusznym terminie od osoby uprawnionej przeciwnych instrukcji, których wykonanie mogłoby być słusznie wymagane.

4. Jeżeli towar został sprzedany w zastosowaniu niniejszego artykułu, kwota uzyskana ze sprzedaży powinna być postawiona do dyspozycji osoby uprawnionej, po potrąceniu kosztów ciążących na towarze. Jeżeli koszty te są wyższe od kwoty uzyskanej ze sprzedaży, przewoźnik ma prawo do różnicy.

5. Sposób postępowania w przypadku sprzedaży określony jest przepisami prawa lub zwyczajami obowiązującymi w miejscu, gdzie towar się znajduje.

Rozdział IV. Odpowiedzialność przewoźnika

Artykuł 17.

1. Przewoźnik odpowiada za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru lub za jego uszkodzenie, które nastąpiło w czasie między przyjęciem towaru a jego wydaniem, jak również za opóźnienie dostawy.

2. Przewoźnik jest zwolniony od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie spowodowane zostało winą osoby uprawnionej, jej zleceniem nie wynikającym z winy przewoźnika, wadą własną towaru lub okolicznościami, których przewoźnik nie mógł uniknąć i których następstwom nie mógł zapobiec.

3. Przewoźnik nie może powoływać się dla zwolnienia się od odpowiedzialności ani na wady pojazdu, którym się posługuje dla wykonania przewozu, ani na winę osoby lub pracowników osoby, u której pojazd wynajął.

4. Uwzględniając postanowienia artykułu 18, ustępy 2 do 5, przewoźnik jest zwolniony od swej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie towaru powstało ze szczególnego niebezpieczeństwa wynikającego z jednej lub kilku następujących przyczyn:

a) użycie pojazdów otwartych i nie przykrytych opończą, jeżeli to użycie było wyraźnie uzgodnione i zaznaczone w liście przewozowym;

b) brak lub wadliwe opakowanie, jeżeli towary, ze względu na swe naturalne właściwości, w razie braku lub wadliwego opakowania, narażone są na zaginięcie lub uszkodzenie;

c) manipulowanie, ładowanie, rozmieszczenie lub wyładowanie towaru przez nadawcę lub przez odbiorcę albo przez osoby działające na rachunek nadawcy lub odbiorcy;

d) naturalne właściwości niektórych towarów, mogące powodować całkowite lub częściowe ich zaginięcie albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, samoistne wewnętrzne zepsucie, wyschnięcie, wyciek, normalny ubytek lub działanie robactwa i gryzoni;

e) niedostateczność lub wadliwość cech lub numerów na sztukach przesyłki;

f) przewóz żywych zwierząt.

5. Jeżeli na mocy niniejszego artykułu przewoźnik nie odpowiada za niektóre czynniki, które spowodowały szkodę, jego odpowiedzialność jest zaangażowana tylko w tym zakresie, w jakim czynniki, za które ponosi on odpowiedzialność na mocy niniejszego artykułu, przyczyniły się do powstania szkody.

Artykuł 18.

1. Dowód, że zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie spowodowane zostało jedną z przyczyn przewidzianych w artykule 17, ustęp 2, ciąży na przewoźniku.

2. Jeżeli przewoźnik ustali, że ze względu na okoliczności faktyczne, zaginięcie lub uszkodzenie mogło wynikać z jednej lub kilku przyczyn wymienionych w artykule 17, ustęp 4, istnieje domniemanie, że ono z nich wynika. Osoba uprawniona może jednak przeprowadzić dowód, że szkoda nie została spowodowana całkowicie lub częściowo jedną z tych przyczyn.

3. Powyższe domniemanie nie ma zastosowania w przypadku przewidzianym w artykule 17, ust. 4, (a), w razie nadmiernego ubytku lub w razie zaginięcia sztuki.

4. Jeżeli przewóz wykonywany jest przy pomocy pojazdu, urządzonego specjalnie dla ochrony towarów przed wpływem ciepła, zimna, zmian temperatury lub wilgotności powietrza, przewoźnik może powoływać się na dobrodziejstwa artykułu 17, ustęp 4, (d) jedynie wówczas, gdy udowodni, że przedsięwziął wszelkie obowiązujące go w danych okolicznościach środki co do wyboru, utrzymania i użycia tych urządzeń oraz że zastosował się do specjalnych instrukcji, które zostały mu udzielone.

5. Przewoźnik może powoływać się na dobrodziejstwo artykułu 17, ustęp 4, (f) jedynie wówczas, gdy udowodni, że przedsięwziął wszelkie obowiązujące go w danych okolicznościach środki i że zastosował się do specjalnych instrukcji, które zostały mu udzielone.

Artykuł 19.

Opóźnienie terminu dostawy ma miejsce wówczas, kiedy towar nie został dostarczony w umówionym terminie lub, o ile nie umówiono terminu, jeżeli faktyczny czas trwania przewozu, uwzględniając okoliczności, a zwłaszcza przy przesyłkach drobnych czas niezbędny dla skompletowania pełnego ładunku w normalnych warunkach przekracza czas, jaki słusznie można przyznać starannym przewoźnikom.

Artykuł 20.

1. Osoba uprawniona może, bez dalszych dowodów, uważać towar za zaginiony, jeżeli nie został on wydany w ciągu trzydziestu dni po upływie umówionego terminu, a jeżeli terminu nie umówiono, w ciągu sześćdziesięciu dni po przyjęciu towaru przez przewoźnika.

2. Osoba uprawniona, otrzymując odszkodowanie za zaginiony towar, może pisemnie zażądać, aby w razie odnalezienia towaru w ciągu roku po wypłacie odszkodowania zawiadomiono ją o tym niezwłocznie. Należy potwierdzić jej to żądanie na piśmie.

3. W ciągu trzydziestu dni po otrzymaniu tego zawiadomienia osoba uprawniona może żądać, aby towar został jej wydany za zapłatą należności wynikających z listu przewozowego i za zwrotem otrzymanego odszkodowania, po ewentualnym potrąceniu kosztów, które byłyby objęte tym odszkodowaniem i z zastrzeżeniem wszelkich praw do odszkodowania za opóźnienie dostawy, przewidzianego w artykule 23 i ewentualnie w artykule 26.

4. Jeżeli nie wysunięto żądania, przewidzianego w ustępie 2, lub nie udzielono żadnych instrukcji w przewidzianym w ustępie 3 terminie trzydziestu dni albo jeżeli towar został odnaleziony później niż w rok po wypłaceniu odszkodowania, przewoźnik rozporządza nim stosownie do przepisów obowiązujących w miejscu, gdzie znajduje się towar.

Artykuł 21.

Jeżeli towar został wydany odbiorcy bez pobrania zaliczenia, które przewoźnik powinien był pobrać w myśl postanowień umowy przewozu, przewoźnik obowiązany jest wypłacić nadawcy odszkodowanie do wysokości kwoty zaliczenia, zachowując roszczenie zwrotne do odbiorcy.

Artykuł 22.

1. Jeżeli nadawca powierza przewoźnikowi towary niebezpieczne, powinien mu dokładnie opisać, jakie niebezpieczeństwo przedstawiają, i wskazać mu w razie potrzeby, jakie środki ostrożności należy podjąć. W przypadku gdy informacja ta nie została zamieszczona w liście przewozowym, do nadawcy lub do odbiorcy należy przeprowadzenie wszelkimi innymi sposobami dowodu, że przewoźnik wiedział, jakie niebezpieczeństwo przedstawiał przewóz wymienionych towarów.

2. Towary niebezpieczne, które nie byłyby przewoźnikowi znane jako takie, w warunkach przewidzianych w ustępie 1 niniejszego artykułu, mogą być w każdej chwili i w każdym miejscu wyładowane, zniszczone lub unieszkodliwione przez przewoźnika bez żadnego odszkodowania; nadawca jest oprócz tego odpowiedzialny za wszystkie koszty i szkody wynikające z ich powierzenia do przewozu lub z ich przewozu.

Artykuł 23.

1. Jeżeli na podstawie postanowień niniejszej Konwencji przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru, odszkodowanie to oblicza się według wartości towaru w miejscu i w okresie przyjęcia go do przewozu.

2. Wartość towaru określa się według ceny giełdowej lub w razie jej braku według bieżącej ceny rynkowej, a w braku jednej i drugiej – według zwykłej wartości towarów tego samego rodzaju i jakości.

3. Odszkodowanie nie może jednak przekraczać 25 franków za kilogram brakującej wagi brutto. Za frank uważa się złoty frank wagi 10/31 grama złota o próbie 0,900.

4. Oprócz tego zwraca się przewoźne, cło i inne wydatki poniesione w związku z przewozem towaru, w całości w razie całkowitego zaginięcia i proporcjonalnie w razie częściowego zaginięcia; inne odszkodowania nie należą się.

5. W razie opóźnienia dostawy, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że wynikła stąd dla niej szkoda, przewoźnik obowiązany jest zapłacić odszkodowanie, które nie może przewyższyć kwoty przewoźnego.

6. Wyższego odszkodowania można żądać jedynie w przypadku zadeklarowania wartości towaru lub zadeklarowania specjalnego interesu w jego dostawie, zgodnie z artykułami 24 i 26.

Artykuł 24.

Nadawca może zadeklarować w liście przewozowym za umówioną dodatkową opłatą wartość towaru przekraczającą granicę wymienioną w ustępie 3 artykułu 23 i w tym przypadku kwota zadeklarowana zastępuje tę granicę.

Artykuł 25.

1. W razie uszkodzenia przesyłki przewoźnik płaci kwotę, o którą obniżyła się wartość towaru, obliczoną według wartości towaru ustalonej zgodnie z artykułem 23, ustępy 1, 2 i 4.

2. Odszkodowanie nie może jednak przewyższać:

a) jeżeli cała przesyłka doznała obniżenia wartości przez uszkodzenie – kwoty, którą należałoby zapłacić w razie zaginięcia całej przesyłki;

b) jeżeli tylko część przesyłki doznała obniżenia wartości przez uszkodzenie – kwoty, którą należałoby zapłacić w razie zaginięcia części, która doznała obniżenia wartości.

Artykuł 26.

1. Nadawca może ustalić wpisując do listu przewozowego za umówioną dodatkową opłatą kwotę specjalnego interesu w dostawie przesyłki na wypadek jej zaginięcia lub uszkodzenia, a także w razie przekroczenia umówionego terminu dostawy.

2. Jeżeli miała miejsce deklaracja specjalnego interesu w dostawie, można żądać niezależnie od odszkodowania przewidzianego w artykułach 23, 24 i 25 odszkodowania równego dodatkowej szkodzie, która została udowodniona, aż do wysokości zadeklarowanej kwoty.

Artykuł 27.

1. Osoba uprawniona może żądać odsetek od kwoty odszkodowania. Odsetki te, w wysokości 5% rocznie, liczą się od dnia skierowania pisemnej reklamacji do przewoźnika, a jeżeli tej reklamacji nie było, od dnia wytoczenia powództwa sądowego.

2. Jeżeli dane służące za podstawę do obliczenia odszkodowania nie są wyrażone w walucie państwa, gdzie żąda się zapłaty, przeliczenia dokonuje się według kursu dnia i miejsca wypłaty odszkodowania.

Artykuł 28.

1. Jeżeli według prawa, które ma zastosowanie, zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy, powstałe w trakcie przewozu podlegającego niniejszej Konwencji, uprawnia do wystąpienia z reklamacją pozaumowną, przewoźnik może skorzystać z postanowień niniejszej Konwencji, które wyłączają jego odpowiedzialność lub które określają albo ograniczają należne odszkodowanie.

2. Jeżeli chodzi o odpowiedzialność pozaumowną jednej z osób, za które odpowiada przewoźnik w myśl artykułu 3, z tytułu zaginięcia, uszkodzenia lub opóźnienia, osoba ta może również skorzystać z postanowień niniejszej Konwencji, które wyłączają odpowiedzialność przewoźnika lub które określają albo ograniczają należne odszkodowanie.

Artykuł 29.

1. Przewoźnik nie ma prawa korzystać z postanowień niniejszego rozdziału, które wyłączają lub ograniczają jego odpowiedzialność albo które przenoszą na drugą stronę ciężar dowodu, jeżeli szkoda powstała wskutek złego zamiaru przewoźnika lub jego niedbalstwa, które według prawa obowiązującego w miejscu prowadzenia sprawy sądowej uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem.

2. To samo postanowienie stosuje się, jeżeli złego zamiaru lub niedbalstwa dopuszczają się pracownicy przewoźnika lub jakiekolwiek inne osoby, do których usług odwołuje się on dla wykonania przewozu, jeżeli ci pracownicy lub te inne osoby działają w wykonaniu swych funkcji. W takim przypadku ci pracownicy i te inne osoby nie mają prawa korzystania w zakresie ich osobistej odpowiedzialności z postanowień niniejszego rozdziału, wymienionych w ustępie 1.

Rozdział V. Reklamacje i roszczenia

Artykuł 30.

1. Jeżeli odbiorca przyjął towar, nie sprawdziwszy wraz z przewoźnikiem jego stanu albo nie zgłosiwszy przewoźnikowi zastrzeżeń wskazujących ogólnie rodzaj braku lub uszkodzenia najpóźniej w chwili dostawy, jeśli idzie o widoczne braki lub uszkodzenia albo w siedem dni od daty dostawy, nie wliczając niedziel i dni świątecznych, jeśli idzie o braki lub uszkodzenia niewidoczne – domniemywa się, jeżeli nie ma dowodu przeciwnego, że otrzymał towar w stanie opisanym w liście przewozowym. Zastrzeżenia przewidziane wyżej powinny być dokonane na piśmie, jeśli idzie o braki lub uszkodzenia niewidoczne.

2. Jeżeli stan towaru został sprawdzony wspólnie przez odbiorcę i przewoźnika, dowód przeciwny wynikowi tego sprawdzenia nie może być przeprowadzony, chyba że chodzi o braki lub uszkodzenia niewidoczne i jeżeli odbiorca zgłosił przewoźnikowi pisemne zastrzeżenia w ciągu siedmiu dni od daty tego sprawdzenia, nie licząc niedziel i dni świątecznych.

3. Opóźnienie dostawy może stanowić podstawę do odszkodowania tylko wówczas, gdy zastrzeżenie zostało skierowane na piśmie w terminie 21 dni od dnia postawienia towaru do dyspozycji odbiorcy.

4. Dnia dostawy lub – zależnie od przypadku – dnia sprawdzenia towaru albo dnia jego postawienia do dyspozycji nie wlicza się do terminów przewidzianych w niniejszym artykule.

5. Przewoźnik i odbiorca powinni udzielać sobie wzajemnie wszelkich możliwych ułatwień przy dokonywaniu potrzebnych sprawdzeń i ustaleń.

Artykuł 31.

1. We wszystkich sporach, które wynikają z przewozów podlegających niniejszej Konwencji, powód może wnosić sprawę do sądów umawiających się krajów, określonych przez strony w drodze wspólnego porozumienia, a ponadto do sądów kraju, na którego obszarze:

a) pozwany ma stałe miejsce zamieszkania, główną siedzibę lub filię albo agencję, za której pośrednictwem zawarto umowę o przewóz, albo

b) znajduje się miejsce przyjęcia towaru do przewozu lub miejsce jego dostawy,

i nie może wnosić sprawy do innych sądów.

2. Kiedy w sporze, przewidzianym w ustępie 1 niniejszego artykułu, sprawa toczy się przed sądem właściwym według tego ustępu albo kiedy w takim sporze został ogłoszony wyrok przez taki sąd, nie można wszcząć żadnej nowej sprawy z tej samej przyczyny między tymi samymi stronami, chyba że orzeczenie sądu, przed którym pierwsza sprawa została wszczęta, byłoby niewykonalne w kraju, gdzie wszczęto nową sprawę.

3. [1] Kiedy w sporze, przewidzianym w ustępie 1 niniejszego artykułu, wyrok wydany przez sąd jednego umawiającego się kraju stał się wykonalny w tym kraju, staje się on również wykonalny w każdym z innych umawiających się krajów natychmiast po dopełnieniu formalności wymaganych w zainteresowanym kraju. Formalności te nie mogą obejmować rewizji sprawy.

4. Postanowienia ustępu 3 niniejszego artykułu stosuje się do wyroków wydanych w obecności stron, do wyroków zaocznych i do ugód sądowych, lecz nie stosuje się ich ani do wyroków o wykonalności tylko tymczasowej, ani do wyroków, które oprócz kosztów procesu zasądzają od powoda odszkodowanie wskutek całkowitego lub częściowego oddalenia jego powództwa.

5. Nie można żądać od obywateli umawiających się krajów, którzy posiadają miejsce zamieszkania lub przedsiębiorstwo w jednym z tych krajów, zabezpieczenia kosztów przewodu sądowego, które wynikają z przewozów podlegających niniejszej Konwencji.

Artykuł 32.

1. Roszczenia, które mogą wyniknąć z przewozów podlegających niniejszej Konwencji, przedawniają się po upływie jednego roku. Jednak w przypadku złego zamiaru lub niedbalstwa, które według prawa obowiązującego sąd rozpatrujący sprawę uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem, termin przedawnienia wynosi trzy lata. Przedawnienie biegnie:

a) w przypadkach częściowego zaginięcia, uszkodzenia lub opóźnienia dostawy – począwszy od dnia wydania;

b) w przypadkach całkowitego zaginięcia – począwszy od trzydziestego dnia po upływie umówionego terminu dostawy, albo, jeżeli termin nie był umówiony – począwszy od sześćdziesiątego dnia po przyjęciu towaru przez przewoźnika;

c) we wszystkich innych przypadkach – począwszy od upływu trzymiesięcznego terminu od dnia zawarcia umowy przewozu.

Dnia, wskazanego wyżej, jako wyjściowy dla biegu przedawnienia, nie wlicza się do terminu przedawnienia.

2. Reklamacja pisemna zawiesza przedawnienie aż do dnia, w którym przewoźnik na piśmie odrzuci reklamację i zwróci załączone do niej dokumenty. W razie częściowego przyjęcia reklamacji bieg przedawnienia wznawia się tylko dla tej części reklamacji, która pozostaje sporną. Dowód otrzymania reklamacji lub odpowiedzi na nią oraz zwrotu jej załączników ciąży na stronie, która się powołuje na ten fakt. Reklamacje późniejsze w tym samym przedmiocie nie zawieszają przedawnienia.

3. Z zastrzeżeniem postanowień powyższego ustępu 2, zawieszenie przedawnienia normują przepisy prawa obowiązującego sąd rozpatrujący sprawę. To samo dotyczy przerwania biegu przedawnienia.

4. Roszczenie przedawnione nie może być więcej podnoszone, nawet w postaci wzajemnego powództwa lub zarzutu.

Artykuł 33.

Umowa przewozu może zawierać klauzulę przyznającą właściwość trybunałowi arbitrażowemu pod warunkiem, aby klauzula ta przewidywała, że trybunał arbitrażowy stosować będzie niniejszą Konwencję.

Rozdział VI. Postanowienia dotyczące przewozu wykonywanego przez kolejnych przewoźników

Artykuł 34.

Jeżeli przewóz jest wykonywany na podstawie jednej umowy przez kilku kolejnych przewoźników drogowych, każdy z nich przyjmuje na siebie odpowiedzialność za wykonanie całego przewozu, przy czym drugi przewoźnik i każdy z następnych przewoźników staje się przez przyjęcie towaru i listu przewozowego stroną umowy na warunkach określonych w liście przewozowym.

Artykuł 35.

1. Przewoźnik, który przyjmuje towar od poprzedniego przewoźnika, wręcza mu datowane i podpisane przez siebie potwierdzenie odbioru. Powinien on napisać swoje nazwisko i adres na drugim egzemplarzu listu przewozowego. W razie potrzeby umieszcza on na tym egzemplarzu, jak również na potwierdzeniu odbioru zastrzeżenia podobne do tych, które są przewidziane w artykule 8 ustęp 2.

2. Postanowienia artykułu 9 mają zastosowanie do stosunków między kolejnymi przewoźnikami.

Artykuł 36.

O ile nie chodzi o powództwo wzajemne lub o zarzut podniesiony przy rozpatrywaniu powództwa opartego na tej samej umowie przewozu, powództwo z tytułu odpowiedzialności za zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy, może być skierowane jedynie przeciwko pierwszemu przewoźnikowi, ostatniemu przewoźnikowi lub przewoźnikowi, który wykonywał tę część przewozu, podczas której miało miejsce zdarzenie powodujące zaginięcie, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy; powództwo może być skierowane jednocześnie przeciwko kilku z tych przewoźników.

Artykuł 37.

Przewoźnikowi, który na mocy postanowień niniejszej Konwencji wypłacił odszkodowanie, przysługuje roszczenie zwrotne o sumę odszkodowania, odsetki i koszty do przewoźników, którzy uczestniczyli w wykonaniu umowy przewozu, zgodnie z następującymi postanowieniami:

a) przewoźnik, który spowodował szkodę, powinien sam ponosić ciężar odszkodowania, które wypłacił sam lub które wypłacił inny przewoźnik;

b) jeżeli szkodę spowodowało dwóch lub więcej przewoźników, każdy z nich powinien zapłacić kwotę proporcjonalną do swej części odpowiedzialności; jeżeli podział odpowiedzialności jest niemożliwy, każdy z nich odpowiada proporcjonalnie do należnej mu części wynagrodzenia za przewóz;

c) jeżeli nie można ustalić, których z przewoźników należy uznać za odpowiedzialnych, ciężar należnego odszkodowania dzieli się między wszystkich przewoźników w stosunku ustalonym pod lit. b).

Artykuł 38.

Jeżeli jeden z przewoźników jest niewypłacalny, część odszkodowania przypadającą na niego, a nie zapłaconą, dzieli się między innych przewoźników proporcjonalnie do ich wynagrodzenia.

Artykuł 39.

1. Przewoźnik, przeciwko któremu wystąpiono z jednym z roszczeń zwrotnych, przewidzianych w artykułach 37 i 38, nie może kwestionować podstawy płatności dokonanej przez przewoźnika występującego z roszczeniem zwrotnym, jeżeli odszkodowanie zostało ustalone orzeczeniem sądowym, o ile tylko był on należycie powiadomiony o procesie i miał możność wystąpienia w nim w charakterze interwenienta.

2. Przewoźnik, który chce wystąpić z roszczeniem zwrotnym, może wszcząć sprawę przed właściwym sądem kraju, w którym jeden z zainteresowanych przewoźników ma stałe miejsce zamieszkania, główną siedzibę, filię lub agencję, za pośrednictwem której zawarto umowę przewozu. Roszczenie zwrotne może być skierowane w jednej i tej samej sprawie przeciwko wszystkim zainteresowanym przewoźnikom.

3. Postanowienia artykułu 31, ustępy 3 i 4, stosuje się do wyroków w sprawie roszczeń zwrotnych, przewidzianych w artykułach 37 i 38.

4. Postanowienia artykułu 32 stosuje się do roszczeń zwrotnych między przewoźnikami. Przedawnienie biegnie jednak bądź od dnia orzeczenia sądowego, ustalającego ostatecznie wysokość należnego odszkodowania na mocy postanowień niniejszej Konwencji, bądź od dnia faktycznej zapłaty w razie braku takiego orzeczenia.

Artykuł 40.

Przewoźnicy mogą swobodnie uzgadniać między sobą postanowienia odbiegające od postanowień artykułów 37 i 38.

Rozdział VII. Nieważność klauzul sprzecznych z konwencją

Artykuł 41.

1. Z zastrzeżeniem postanowień artykułu 40 jest nieważna i pozbawiona mocy każda klauzula, która pośrednio lub bezpośrednio naruszałaby postanowienia niniejszej Konwencji. Nieważność takich klauzul nie pociąga za sobą nieważności pozostałych postanowień umowy.

2. W szczególności byłaby nieważna każda klauzula ustępująca na rzecz przewoźnika korzyści z ubezpieczenia towaru oraz każda inna analogiczna klauzula, jak również każda klauzula przenosząca ciężar dowodu.

Rozdział VIII. Postanowienia końcowe

Artykuł 42.

1. Niniejsza Konwencja pozostaje otwarta do podpisu lub przystąpienia dla krajów będących członkami Europejskiej Komisji Gospodarczej oraz dla krajów przyjętych do Komisji w charakterze doradczym, zgodnie z punktem 8 regulaminu tej Komisji.

2. Kraje, które mogą uczestniczyć w pewnych pracach Europejskiej Komisji Gospodarczej stosownie do punktu 1 regulaminu tej Komisji, mogą się stać Umawiającymi się Stronami niniejszej Konwencji przez przystąpienie do niej po jej wejściu w życie.

3. Konwencja pozostanie otwarta do podpisania do dnia 31 sierpnia 1956 roku włącznie. Po tej dacie pozostanie ona otwarta do przystąpienia.

4. Niniejsza Konwencja będzie ratyfikowana.

5. Ratyfikowanie lub przystąpienie będzie dokonane przez złożenie dokumentu u Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Artykuł 43.

1. Niniejsza Konwencja wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia po złożeniu przez pięć krajów, wspomnianych w ustępie 1 artykułu 42, dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia.

2. Dla każdego kraju, który Konwencję ratyfikuje lub do niej przystąpi po złożeniu dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia przez pięć krajów, niniejsza Konwencja wejdzie w życie dziewięćdziesiątego dnia po złożeniu dokumentu ratyfikacji lub przystąpienia przez wymieniony kraj.

Artykuł 44.

1. Każda Umawiająca się Strona będzie mogła wypowiedzieć niniejszą Konwencję przez notyfikację skierowaną do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.

2. Wypowiedzenie nabierze mocy w dwanaście miesięcy po dacie otrzymania notyfikacji przez Sekretarza Generalnego.

Artykuł 45.

Jeżeli po wejściu w życie niniejszej Konwencji ilość Umawiających się Stron stanie się skutkiem wypowiedzenia mniejsza od pięciu, niniejsza Konwencja przestanie obowiązywać od daty, w której ostatnie z tych wypowiedzeń zacznie skutkować.

Artykuł 46.

1. Każdy kraj będzie mógł w chwili składania dokumentów ratyfikacji lub przystąpienia albo w każdej chwili później oświadczyć drogą notyfikacji, skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, że niniejsza Konwencja będzie miała zastosowanie do wszystkich lub części terytoriów, które reprezentuje on w stosunkach międzynarodowych. Konwencja będzie miała zastosowanie do terytorium lub do terytoriów wymienionych w notyfikacji, poczynając od dziewięćdziesiątego dnia po otrzymaniu tej notyfikacji przez Sekretarza Generalnego, albo jeżeli Konwencja nie weszła jeszcze w życie, od daty jej wejścia w życie.

2. Każdy kraj, który złoży zgodnie z poprzednim ustępem oświadczenie, mające na celu spowodowanie zastosowania niniejszej Konwencji do terytorium, które reprezentuje on w stosunkach międzynarodowych, będzie mógł zgodnie z artykułem 44 wypowiedzieć Konwencję w odniesieniu do tego terytorium.

Artykuł 47.

Każdy spór między dwiema lub wieloma Umawiającymi się Stronami, dotyczący interpretacji lub stosowania niniejszej Konwencji, którego Strony nie mogłyby uregulować w drodze rokowań lub w inny sposób, może być wniesiony na żądanie którejkolwiek z zainteresowanych Umawiających się Stron do Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w celu rozstrzygnięcia.

Artykuł 48.

1. Każda Umawiająca się Strona będzie mogła w chwili podpisywania lub ratyfikowania niniejszej Konwencji albo przystępowania do niej oświadczyć, że nie uważa się za związaną artykułem 47 Konwencji. Inne Umawiające się Strony nie będą związane artykułem 47 wobec Umawiającej się Strony, która sformułuje takie zastrzeżenie.

2. Każda Umawiająca się Strona, która sformułuje takie zastrzeżenie zgodnie z ustępem 1, będzie mogła w każdej chwili cofnąć to zastrzeżenie drogą notyfikacji, skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.

3. Żadne inne zastrzeżenie do niniejszej Konwencji nie będzie dopuszczone.

Artykuł 49.

1. Po upływie trzyletniego okresu obowiązywania niniejszej Konwencji, każda Umawiająca się Strona będzie mogła drogą notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych zażądać zwołania konferencji, mającej na celu dokonanie rewizji niniejszej Konwencji. Sekretarz Generalny powiadomi o tym żądaniu wszystkie Umawiające się Strony i zwoła dla tej rewizji konferencję, jeżeli w terminie czterech miesięcy od daty notyfikacji skierowanej przez niego co najmniej jedna czwarta Umawiających się Stron powiadomi go o swej zgodzie na to żądanie.

2. Jeżeli konferencja zwoływana jest zgodnie z poprzednim ustępem, Sekretarz Generalny zawiadomi o tym wszystkie Umawiające się Strony i zaprosi je do przedstawienia w terminie trzech miesięcy propozycji, których rozpatrzenia przez konferencję życzyłyby sobie. Sekretarz Generalny zakomunikuje wszystkim Umawiającym się Stronom tymczasowy porządek dzienny konferencji, jak również tekst tych propozycji, co najmniej na trzy miesiące przed datą otwarcia konferencji.

3. Sekretarz Generalny zaprosi na każdą konferencję, zwołaną zgodnie z niniejszym artykułem, wszystkie kraje wskazane w ustępie 1 artykułu 42, jak również kraje, które stały się Umawiającymi się Stronami na podstawie ustępu 2 artykułu 42.

Artykuł 50.

Oprócz notyfikacji przewidzianych w artykule 49, Sekretarz Generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych będzie notyfikował krajom wskazanym w ustępie 1 artykułu 42, jak również krajom, które stały się Umawiającymi się Stronami, stosownie do ustępu 2 artykułu 42, o:

a) ratyfikacjach i przystąpieniach na mocy artykułu 42;

b) datach, w których niniejsza Konwencja wejdzie w życie zgodnie z artykułem 43;

c) wypowiedzeniach na mocy artykułu 44;

d) wygaśnięciu niniejszej Konwencji zgodnie z artykułem 45;

e) notyfikacjach otrzymanych zgodnie z artykułem 46;

f) oświadczeniach i notyfikacjach otrzymanych zgodnie z ustępami 1 i 2 artykułu 48.

Artykuł 51.

Po dniu 31 sierpnia 1956 roku oryginał niniejszej Konwencji zostanie złożony Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, który prześle jej należycie uwierzytelnione odpisy każdemu z krajów wymienionych w ustępach 1 i 2 artykułu 42.

Na dowód czego niżej podpisani, należycie do tego upoważnieni, podpisali niniejszą Konwencję.

Sporządzono w Genewie dnia dziewiętnastego maja tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego szóstego roku, w jednym egzemplarzu, w językach angielskim i francuskim, przy czym obydwa teksty są jednakowo autentyczne.

Za Austrię:

ALBERT BUZZI-QUATTRINI

Za Belgię:

LEROY

Za Niemiecką Republikę Federalną:

ARTHUR PUKALL

RUDOLF STEG

Za Francję:

DE CURTON

Za Luksemburg:

R. LOGELIN

Za Holandię:

H. SCHEFFER

Za Królestwo w Europie

Za Polskę:

Z zastrzeżeniem, że Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej nie uważa się związanym artykułem 47 Konwencji

JERZY KOSZYK

Za Szwecję:

G. DE SYDOW

Za Szwajcarię:

TAPERNOUX

Za Jugosławię:

LJUBISA VESELINOVIC

PROTOKÓŁ PODPISANIA

PROTOKÓŁ PODPISANIA

Przystępując do podpisania Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów, niżej podpisani, należycie upoważnieni, zgodzili się na następujące świadczenia i wyjaśnienia:

1. Niniejsza Konwencja nie stosuje się do przewozów między Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Północnej Irlandii a Republiką Irlandzką.

2. Do artykułu 1 ustęp 4

Niżej podpisani zobowiązują się do znegocjowania Konwencji w sprawie umowy o przeprowadzkę i umowy o przewóz kombinowany.

Na dowód czego niżej podpisani, należycie do tego upoważnieni, podpisali niniejszy Protokół.

Sporządzono w Genewie dnia dziewiętnastego maja tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego szóstego roku, w jednym egzemplarzu w językach angielskim i francuskim, przy czym obydwa teksty są jednakowo autentyczne.

Za Austrię:

ALBERT BUZZI-QUATTRINI

Za Belgię:

LEROY

Za Niemiecką Republikę Federalną:

ARTHUR PUKALL

RUDOLF STEG

Za Francję:

DE CURTON

Za Luksemburg:

R. LOGELIN

Za Holandię:

H. SCHEFFER

Za Królestwo w Europie

Za Polskę:

JERZY KOSZYK

Za Szwecję:

G. DE SYDOW

Za Szwajcarię:

TAPERNOUX

Za Jugosławię:

LJUBISA VESELINOVIC

Convention on the Contract for the International Carriage of Goods by Road (CMR) (1978 – the CMR Convention of Geneva, 19 May 1956 as amended by the CMR Protocol of Geneva, 5 July, 1978)

Preamble   

The Contracting Parties,

Having recognized the desirability of standardizing the conditions governing the contract for the international carriage of goods by road, particularly with respect to the documents used for such carriage and to the carrier’s liability,

Have agreed as follows:

Chapter 1 – Scope of Application

Article 1

1. This Convention shall apply to every contract for the carriage of goods by road in vehicles for reward, when the place of taking over of the goods and the place designated for delivery, as specified in the contract, are situated in two different countries, of which at least one is a contracting country, irrespective of the place of residence and the nationality of the parties.

2. For the purpose of this Convention, „vehicles” means motor vehicles, articulated vehicles, trailers and semi-trailers as defined in article 4 of the Convention on Road Traffic dated 19 September 1949.

3. This Convention shall apply also where carriage coming within its scope is carried out by States or by governmental institutions or organizations.

4. This Convention shall not apply:

(a) To carriage performed under the terms of any international postal convention;

(b) To funeral consignments;

(c) To furniture removal.

5. The Contracting Parties agree not to vary any of the provisions of this Convention by special agreements between two or more of them, except to make it inapplicable to their frontier traffic or to authorize the use in transport operations entirely confined to their territory of consignment notes representing a title to the goods.

Article 2

1. Where the vehicle containing the goods is carried over part of the journey by sea, rail, inland waterways or air, and, except where the provisions of article 14 are applicable, the goods are not unloaded from the vehicle, this Convention shall nevertheless apply to the whole of the carriage. Provided that to the extent it is proved that any loss, damage or delay in delivery of the goods which occurs during the carriage by the other means of transport was not caused by act or omission of the carrier by road, but by some event which could only occurred in the course of and by reason of the carriage by that other means of transport, the liability of the carrier by road shall be determined not by this convention but in the manner in which the liability of the carrier by the other means of transport would have been determined if a contract for the carriage the goods alone had been made by the sender with the carrier by the other means of transport in accordance with the conditions prescribed by law for the carriage of goods by that means of transport. If, however, there are no such prescribed conditions, the liability of the carrier by road shall be determined by this convention.

2. If the carrier by road is also himself the carrier by the other means of transport, his liability shall also be determined in accordance with the provisions paragraph 1 of this article, but as if, in his capacities as carrier by road and carrier by the other means of transport, he were two separate persons.

Chapter II – Persons for whom the Carrier is Responsible

Article 3

For the purposes of this Convention the carrier shall be responsible for the acts of omissions of his agents and servants and of any other persons of whose services he makes use for the performance of the carriage, when such agents, servants or other persons are acting within the scope of their employment, as if such acts or omissions were his own.

Chapter III – Conclusion and Performance of the Contract of Carriage

Article 4

The contract of carriage shall be confirmed by the making out of a consignment note. The absence, irregularity or loss of the consignment note shall not affect the existence or the validity of the contract of carriage which shall remain subject the provisions of this Convention.

Article 5

1. The consignment note shall be made out in three original copies signed by the sender and by the carrier. These signatures may be printed or replaced by the stamps of the sender and the carrier if the law of the country in which the consignment note has been made out so permits. The first copy shall be handed to the sender, the second shall accompany the goods and the third shall be retained by the carrier.

2. When the goods which are to be carried have to be loaded in different vehicles, or are of different kinds or are divided into different lots, the sender or the carrier shall have the right to require a separate consignment note to be made out for each vehicle used, or for each kind or lot of goods.

Article 6

1. The consignment note shall contain the following particulars:

(a) The date of the consignment note and the place at which it is made out;

(b) The name and address of the sender;

(c) The name and address of the carrier;

(d) The place and the date of taking over of the goods and the place designated for delivery;

(e) The name and address of the consignee;

(f) The description in common use of the nature of the goods and the method of packing, and, in the case of dangerous goods, their generally recognized description;

(g) The number of packages and their special marks and numbers;

(h) The gross weight of the goods or their quantity otherwise expressed;

(i) Charges relating to the carriage (carriage charges, supplementary charges, customs duties and other charges incurred from the making of the contract to the time of delivery);

(j) The requisite instructions for Customs and other formalities;

(k) A statement that the carriage is subject, notwithstanding any clause to the contrary, to the provisions of this Convention.

2. Where applicable, the consignment note shall also contain the following particulars:

(a) A statement that trans-shipment is not allowed;

(b) Then charges which the sender undertakes to pay;

(c) The amount of „cash on delivery” charges;

(d) A declaration of the value of the goods and the amount representing special interest in delivery;

(e) The sender’s instructions to the carrier regarding insurance of the goods;

(f) The agreed time limit within which the carriage is to be carried out;

(g) A list of the documents handed to the carrier.

3. The parties may enter in the consignment note any other particulars which they may deem useful.

Article 7

1. The sender shall be responsible for all expenses, loss and damage sustained by the carrier by reason of the inaccuracy or inadequacy of:

(a) The particulars specified in article 6, paragraph 1, (b), (d), (e), (f), (g), (h) and (j);

(b) The particular specified in article 6, paragraph 2;

(c) Any other particulars or instructions given by him to enable the consignment note to be made out or for the purpose of their being entered therein.

2. If, at the request of the sender, the carrier enters in the consignment note the particulars referred to in paragraph 1 of this article, he shall be deemed, unless the contrary is proved, to have done so on behalf of the sender.

3. If the consignment note does not contain the statement specified in article 6, paragraph 1 (k), the carrier shall be liable for all expenses, loss and damage sustained through such omission by the person entitled to dispose of the goods.

Article 8

1. On taking over the goods, the carrier shall check:

(a) The accuracy of the statements in the consignment note as to the number of packages and their marks and numbers, and

(b) The apparent condition of the goods and their packaging.

2. Where the carrier has no reasonable means of checking the accuracy of e statements referred to in paragraph 1 (a) of this article, he shall enter his reservations in the consignment note together with the grounds on which they are based. He shall likewise specify the grounds for any reservations which he makes with regard to the apparent condition of the goods and their packaging, such reservations shall not bind the sender unless he has expressly agreed to be bound by them in the consignment note.

3. The sender shall be entitled to require the carrier to check the gross weight the goods or their quantity otherwise expressed. He may also require the contents of the packages to be checked. The carrier shall be entitled to claim the cost of such checking. The result of the checks shall be entered in the consignment note.

Article 9

1. The consignment note shall be prima facie evidence of the making of the contract of carriage, the conditions of the contract and the receipt of the goods by the carrier.

2. If the consignment note contains no specific reservations by the carrier, it shall be presumed, unless the contrary is proved, that the goods and their packaging appeared to be in good condition when the carrier took them over and that the number of packages, their marks and numbers corresponded with the statements in the consignment note.

Article 10

The sender shall be liable to the carrier for damage to persons, equipment or other goods, and for any expenses due to defective packing of the goods, unless the defect was apparent or known to the carrier at the time when he took over the goods and he made no reservations concerning it.

Article 11

1. For the purposes of the Customs or other formalities which have to be completed before delivery of the goods, the sender shall attach the necessary documents to the consignment note or place them at the disposal of the carrier and shall furnish him with all the information which he requires.

2. The carrier shall not be under any duty to enquire into either the accuracy or the adequacy of such documents and information. The sender shall be liable to the carrier for any damage caused by the absence, inadequacy or irregularity of such documents and information, except in the case of some wrongful act or neglect on the part of the carrier.

3. The liability of the carrier for the consequences arising from the loss or incorrect use of the documents specified in and accompanying the consignment note or deposited with the carrier shall be that of an agent, provided that the compensation payable by the carrier shall not exceed that payable in the event of loss of the goods.

Article 12

1. The sender has the right to dispose of the goods, in particular by asking the carrier to stop the goods in transit, to change the place at which delivery is to take place or to deliver the goods to a consignee other than the consignee indicated in the consignment note.

2. This right shall cease to exist when the second copy of the consignment note is handed to the consignee or when the consignee exercises his right under article 13, paragraph 1; from that time onwards the carrier shall obey the orders of the consignee.

3. The consignee shall, however, have the right of disposal from the time when the consignment note is drawn up, if the sender makes an entry to that effect in the consignment note.

4. If in exercising his right of disposal the consignee has ordered the delivery of the goods to another person, that other person shall not be entitled to name other consignees.

5. The exercise of the right of disposal shall be subject to the following conditions:

(a) That the sender or, in the case referred to in paragraph 3 of this article, the consignee who wishes to exercise the right produces the first copy of the consignment note on which the new instructions to the

carrier have been entered and indemnifies the carrier against all expenses, loss and damage involved incarrying out such instructions;

(b) That the carrying out of such instructions is possible at the time when the instructions reach the person who is to carry them out and does not either interfere with the normal working of the carriers’ undertaking

or prejudice the senders or consignees of other consignments;

(c) That the instructions do not result in a division of the consignment.

6. When, by reason of the provisions of paragraph 5 (b) of this article, the carrier cannot carry out the instructions which he receives, he shall immediately notify the person who gave him such instructions.

7. A carrier who has not carried out the instructions given under the conditions provided for in this article or who has carried them out without requiring the first copy of the consignment note to be produced, shall be liable to the person entitled to make a claim for any loss or damage caused thereby.

Article 13

1. After arrival of the goods at the place designated for delivery, the consignee shall be entitled to require the carrier to deliver to him, against a receipt, the second copy of the consignment note and the goods. If the loss of the goods established or if the goods have not arrived after the expiry of the period provided for in article 19, the consignee shall be entitled to enforce in his own name against the carrier any rights arising from the contract of carriage.

2. The consignee who avails himself of the rights granted to him under paragraph 1 of this article shall pay the charges shown to be due on the consignment note, but in the event of dispute on this matter the carrier shall not be required to deliver the goods unless security has been furnished by the consignee.

Article 14

1. If for any reason it is or becomes impossible to carry out the contract in accordance with the terms laid down in the consignment note before the goods reach the place designated for delivery, the carrier shall ask for instructions from the person entitled to dispose of the goods in accordance with the provisions of article 12.

2. Nevertheless, if circumstances are such as to allow the carriage to be carried out under conditions differing from those laid down in the consignment note and if the carrier has been unable to obtain instructions in reasonable time the person entitled to dispose of the goods in accordance with the provisions of article 12, he shall take such steps as seem to him to be in the best interests the person entitled to dispose of the goods.

Article 15

1. Where circumstances prevent delivery of the goods after their arrival at the place designated for delivery, the carrier shall ask the sender for his instructions. If the consignee refuses the goods the sender shall be entitled to dispose of them without being obliged to produce the first copy of the consignment note.

2. Even if he has refused the goods, the consignee may nevertheless require delivery so long as the carrier has not received instructions to the contrary from the sender.

3. When circumstances preventing delivery of the goods arise after the consignee, in exercise of his rights under article 12, paragraph 3, has given an order for the goods to be delivered to another person, paragraphs 1 and 2 of this article shall apply as if the consignee were the sender and that other person were the consignee.

Article 16

1. The carrier shall be entitled to recover the cost of his request for instructions and any expenses entailed in carrying out such instructions, unless such expenses were caused by the wrongful act or neglect of the carrier.

2. In the cases referred to in article 14, paragraph 1, and in article 15, the carrier may immediately unload the goods for account of the person entitled to dispose of them and thereupon the carriage shall be deemed to be at an end. The carrier shall then hold the goods on behalf of the person so entitled. He may, however, entrust them to a third party, and in that case he shall not be under any liability except for the exercise of reasonable care in the choice of such third party. The charges due under the consignment note and all other expenses shall remain chargeable against the goods.

3. The carrier may sell the goods, without awaiting instructions from the person entitled to dispose of them, if the goods are perishable or their condition warrants such a course, or when the storage expenses would be out of proportion to the value of the goods. He may also proceed to the sale of the goods in other cases if after the expiry of a reasonable period he has not received from the person entitled to dispose of the goods instructions to the contrary which he may reasonably be required to carry out.

4. If the goods have been sold pursuant to this article, the proceeds of sale, after deduction of the expenses chargeable against the goods, shall be placed at the disposal of the person entitled to dispose of the goods. If these charges exceed the proceeds of sale, the carrier shall be entitled to the difference.

5. The procedure in the case of sale shall be determined by the law or custom of the place where the goods are situated.

Chapter IV – Liability of the Carrier

Article 17

1. The carrier shall be liable for the total or partial loss of the goods and for damage thereto occurring between the time when he takes over the goods and the time of delivery, as well as for any delay in delivery.

2. The carrier shall, however, be relieved of liability if the loss, damage or delay was caused by the wrongful act or neglect of the claimant, by the instructions of the claimant given otherwise than as the result of a wrongful act or neglect on the part of the carrier, by inherent vice of the goods or through circumstances which the carrier could not avoid and the consequences of which he was unable to prevent.

3. The carrier shall not be relieved of liability by reason of the defective condition of the vehicle used by him in order to perform the carriage, or by reason of the wrongful act or neglect of the person from whom he may have hired the vehicle or of the agents or servants of the latter.

4. Subject to article 18, paragraphs 2 to 5, the carrier shall be relieved of liability when the loss or damage arises from the special risks inherent in one more of the following circumstances:

(a) Use of open unsheeted vehicles, when their use has been expressly agreed and specified in the consignment note;

(b) The lack of, or defective condition of packing in the case of goods which, by their nature, are liable to wastage or to be damaged when not packed or when not properly packed;

(c) Handling, loading, stowage or unloading of the goods by the sender, the consignee or person acting on behalf of the sender or the consignee;

(d) The nature of certain kinds of goods which particularly exposes them to total or partial loss or to damage especially through breakage, rust, decay, desiccation, leakage, normal wastage, or the action of moth or vermin;

(e) Insufficiency or inadequacy of marks or numbers on the packages;

(f) The carriage of livestock.

5. Where under this article the carrier is not under any liability in respect some of the factors causing the loss, damage or delay, he shall only be liable the extent that those factors for which he is liable under this article have contributed to the loss, damage or delay.

Article 18

1. The burden of proving that loss, damage or delay was due to one of the specified in article 17, paragraph 2, shall rest upon the carrier.

2. When the carrier establishes that in the circumstances of the case, the loss damage could be attributed to one or more of the special risks referred to in article 17, paragraph 4, it shall be presumed that it was so caused. The claimant shall, however, be entitled to prove that the loss or damage was not, in fact, attributable either wholly or partly to one of these risks.

3. This presumption shall not apply in the circumstances set out in article 17, paragraph 4 (a), if there has been an abnormal shortage, or a loss of any package.

4. If the carriage is performed in vehicles specially equipped to protect the goods from the effects of heat, cold, variations in temperature or the humidity of the air, the carrier shall not be entitled to claim the benefit of article 17, paragraph 4 (d), unless he proves that all steps incumbent on him in the circumstances with respect to the choice, maintenance and use of such equipment were taken and that he complied with any special instructions issued to him.

5. The carrier shall not be entitled to claim the benefit of article 17, paragraph 4 (f), unless he proves that all steps normally incumbent on him in the circumstances were taken and that he complied with any special instructions issued to him.

Article 19

Delay in delivery shall be said to occur when the goods have not been delivered within the agreed time-limit or when, failing an agreed time-limit, the actual duration of the carriage having regard to the circumstances of the case, and in particular, in the case of partial loads, the time required for making up a complete load in the normal way, exceeds the time it would be reasonable to allow a diligent carrier.

Article 20

1. The fact that goods have not been delivered within thirty days following the expiry of the agreed time-limit, or, if there is no agreed time-limit, within sixty days from the time when the carrier took over the goods, shall be conclusive evidence of the loss of the goods, and the person entitled to make a claim may thereupon treat them as lost.

2. The person so entitled may, on receipt of compensation for the missing goods, request in writing that he shall be notified immediately should the goods be recovered in the course of the year following the payment of compensation. He shall be given a written acknowledgement of such request.

3. Within the thirty days following receipt of such notification, the person entitled as aforesaid may require the goods to be delivered to him against payment of the charges shown to be due on the consignment note and also against refund of the compensation he received less any charges included therein but without prejudice to any claims to compensation for delay in delivery under article 23 and where applicable, article 26.

4. In the absence of the request mentioned in paragraph 2 or of any instructions given within the period of thirty days specified in paragraph 3, or if the goods are not recovered until more than one year after the payment of compensation, the carrier shall be entitled to deal with them in accordance with the law place where the goods are situated.

Article 21

Should the goods have been delivered to the consignee without collection of the „cash on delivery” charge which should have been collected by the carrier under terms of the contract of carriage, the carrier shall be liable to the sender for compensation not exceeding the amount of such charge without prejudice to his right of action against the consignee.

Article 22

1. When the sender hands goods of a dangerous nature to the carrier, he shall inform the carrier of the exact nature of the danger and indicate if necessary, precautions to be taken. If this information has not been entered in the consignment note, the burden of proving, by some other means, that the carrier knew the exact nature of the danger constituted by the carriage of the said goods shall rest upon the sender or the consignee.

2. Goods of a dangerous nature which, in the circumstance referred to in paragraph 1 of this article, the carrier did not know were dangerous, may, at any time or place, be unloaded, destroyed or rendered harmless by the carrier without compensation; further, the sender shall be liable for all expenses, loss or damage arising out of their handing over for carriage or of their carriage.

Article 23

1. When, under the provisions of this Convention, a carrier is liable for compensation in respect of total or partial loss of goods, such compensation shall be calculated by reference to the value of the goods at the place and time at which they were accepted for carriage.

2. The value of the goods shall be fixed according to the commodity exchange price or, if there is no such price, according to the current market price or, if there is no commodity exchange price or current market price, by reference to normal value of goods of the same kind and quality.

3. Compensation shall not, however, exceed 25 francs per kilogram of gross weight short. „Franc” means the gold franc weighing 10/31 of a gramme and being of millesimal fineness 900.

4. In addition, the carriage charges, Customs duties and other charges incurred in respect of the carriage of the goods shall be refunded in full in case of total loss and in proportion to the loss sustained in case of partial loss, but no further damage shall be payable.

5. In the case of delay if the claimant proves that damage has resulted therefrom the carrier shall pay compensation for such damage not exceeding the carriage charges.

6. Higher compensation may only be claimed where the value of the goods or a special interest in delivery has been declared in accordance with articles 24 and 26.

Article 24

The sender may, against payment of a surcharge to be agreed upon, declare in the consignment note a value for the goods exceeding the limit laid down in article 23, paragraph 3, and in that case the amount of the declared value shall be substituted for that limit.

Article 25

1. In case of damage, the carrier shall be liable for the amount by which the goods have diminished in value, calculated by reference to the value of the goods fixed in accordance with article 23, paragraphs 1, 2 and 4.

2. The compensation may not, however, exceed:

(a) If the whole consignment has been damaged, the amount payable in the case of total loss;

(b) If part only of the consignment has been damaged, the amount payable in the case of loss of the part affected.

Article 26

1. The sender may, against payment of a surcharge to be agreed upon, fix the amount of a special interest in delivery in the case of loss or damage or of the agreed time-limit being exceeded, by entering such amount in the consignment note.

2. If a declaration of a special interest in delivery has been made, compensation for the additional loss or damage proved may be claimed, up to the total amount of the interest declared, independently of the compensation provided for in articles 23, 24 and 25.

Article 27

1. The claimant shall be entitled to claim interest on compensation payable. Such interest, calculated at five per centum per annum, shall accrue from the date on which the claim was sent in writing to the carrier or, if no such claim has been made, from the date on which legal proceedings were instituted.

2. When the amounts on which the calculation of the compensation is based are not expressed in the currency of the country in which payment is claimed, conversion shall be at the rate of exchange applicable on the day and at the place of payment of compensation.

Article 28

1. In cases where, under the law applicable, loss, damage or delay arising out of carriage under this Convention gives rise to an extra-contractual claim, the carrier may avail himself of the provisions of this Convention which exclude his liability of which fix or limit the compensation due.

2. In cases where the extra-contractual liability for loss, damage or delay of one of the persons for whom the carrier is responsible under the terms of article 3 is in issue, such person may also avail himself of the provisions of this Convention which exclude the liability of the carrier or which fix or limit the compensation due.

Article 29

1. The carrier shall not be entitled to avail himself of the provisions of this chapter which exclude or limit his liability or which shift the burden of proof if the damage was caused by his wilful misconduct or by such default on his part as, in accordance with the law of the court or tribunal seised of the case, is considered as equivalent to wilful misconduct.

2. The same provision shall apply if the wilful misconduct or default is committed by the agents or servants of the carrier or by any other persons of whose services he makes use for the performance of the carriage, when such agents, servants or other persons are acting within the scope of their employment. Furthermore, in such a case such agents, servants or other persons shall not be entitled to avail themselves, with regard to their personal liability, of the provisions of this chapter referred to in paragraph 1.

Chapter V – Claims and Actions

Article 30

1. If the consignee takes delivery of the goods without duly checking their condition with the carrier or without sending him reservations giving a general indication of the loss or damage, not later than the time of delivery in the case of apparent loss or damage and within seven days of delivery, Sundays and public holidays excepted, in the case of loss or damage which is not apparent, the fact of this taking delivery shall be prima facie, evidence that he has received the goods in the condition described in the consignment note. In the case of loss or damage which is not apparent the reservations referred to shall be made in writing.

2. When the condition of the goods has been duly checked by the consignee and the carrier, evidence contradicting the result of this checking shall only be admissible in the case of loss or damage which is not apparent and provided that the consignee has duly sent reservations in writing to the carrier within seven days, Sundays and public holidays excepted, from the date of checking.

3. No compensation shall be payable for delay in delivery unless a reservation has been sent in writing to the carrier, within twenty-one days from the time that the goods were placed at the disposal of the consignee.

4. In calculating the time-limits provided for in this article the date of delivery, or the date of checking, or the date when the goods were placed at the disposal of the consignee, as the case may be, shall not be included.

5. The carrier and the consignee shall give each other every reasonable facility for making the requisite investigations and checks.

Article 31

1. In legal proceedings arising out of carriage under this Convention, the plaintiff may bring an action in any court or tribunal of a contracting country designated by agreement between the parties and, in addition, in the courts or tribunals of a country within whose territory:

(a) The defendant is ordinarily resident, or has his principal place of business, or the branch or agency through which the contract of carriage was made, or

(b) The place where the goods were taken over by the carrier or the place designated for delivery is situated.

2. Where in respect of a claim referred to in paragraph 1 of this article an action is pending before a court or tribunal competent under that paragraph, or where in respect of such a claim a judgement has been entered by such a court or tribunal no new action shall be started between the same parties on the same grounds unless the judgement of the court or tribunal before which the first action was brought is not enforceable in the country in which the fresh proceedings are brought.

3. When a judgement entered by a court or tribunal of a contracting country in any such action as is referred to in paragraph 1 of this article has become enforceable in that country, it shall also become enforceable in each of the other contracting States, as soon as the formalities required in the country concerned have been complied with. These formalities shall not permit the merits of the case to be re-opened.

4. The provisions of paragraph 3 of this article shall apply to judgements after trial, judgements by default and settlements confirmed by an order of the court, but shall not apply to interim judgements or to awards of damages, in addition to costs against a plaintiff who wholly or partly fails in his action.

5. Security for costs shall not be required in proceedings arising out of carriage under this Convention from nationals of contracting countries resident or having their place of business in one of those countries.

Article 32

1. The period of limitation for an action arising out of carriage under this Convention shall be one year. Nevertheless, in the case of wilful misconduct, or such default as in accordance with the law of the court or tribunal seised of the case, is considered as equivalent to wilful misconduct, the period of limitation shall be three years. The period of limitation shall begin to run:

(a) In the case of partial loss, damage or delay in delivery, from the date of delivery;

(b) In the case of total loss, from the thirtieth day after the expiry of the agreed time-limit   or where there is no agreed time-limit from the sixtieth day from the date on which the goods were taken over by the carrier;

(c) In all other cases, on the expiry of a period of three months after the making of the contract of carriage. The day on which the period of limitation begins to run shall not be included in the period.

2. A written claim shall suspend the period of limitation until such date as the carrier rejects the claim by notification in writing and returns the documents attached thereto. If a part of the claim is admitted the period of limitation shall start to run again only in respect of that part of the claim still in dispute. The burden of proof of the receipt of the claim, or of the reply and of the return of the documents, shall rest with the party relying upon these facts. The running of the period of limitation shall not be suspended by further claims having the same object.

3. Subject to the provisions of paragraph 2 above, the extension of the period of limitation shall be governed by the law of the court or tribunal seized of the case. That law shall also govern the fresh accrual of rights of action.

4. A right of action which has become barred by lapse of time may not be exercised by way of counterclaim or set-off.

Article 33

The contract of carriage may contain a clause conferring competence on an arbitration tribunal if the clause conferring competence on the tribunal provides that the tribunal shall apply this Convention.

Chapter VI – Provisions Relating to Carriage Performed by Successive Carriers

Article 34

If carriage governed by a single contract is performed by successive road carriers, each of them shall be responsible for the performance of the whole operation, the second carrier and each succeeding carrier becoming a party to the contract of carriage, under the terms of the consignment note, by reason of his acceptance of the goods and the consignment note.

Article 35

1. A carrier accepting the goods from a previous carrier shall give the latter a dated and signed receipt. He shall enter his name and address on the second copy of the consignment note. Where applicable, he shall enter on the second copy of the consignment note and on the receipt reservations of the kind provided for in article 8, paragraph 2.

2. The provisions of article 9 shall apply to the relations between successive carriers.

Article 36

Except in the case of a counterclaim or a setoff raised in an action concerning a claim based on the same contract of carriage, legal proceedings in respect of liability for loss, damage or delay may only be brought against the first carrier, the last carrier or the carrier who was performing that portion of the carriage during which the event causing the loss, damage or delay occurred, an action may be brought at the same time against several of these carriers.

Article 37

A carrier who has paid compensation in compliance with the provisions of this Convention, shall be entitled to recover such compensation, together with interest thereon and all costs and expenses incurred by reason of the claim, from the other carriers who have taken part in the carriage, subject to the following provisions:

(a) The carrier responsible for the loss or damage shall be solely liable for the compensation whether paid by himself or by another carrier;

(b) When the loss or damage has been caused by the action of two or more carriers, each of them shall pay an amount proportionate to his share of liability; should it be impossible to apportion the liability, each carrier shall be liable in proportion to the share of the payment for the carriage which is due to him;

(c) If it cannot be ascertained to which carriers liability is attributable for the loss or damage, the amount of the compensation shall be apportioned between all the carriers as laid down in (b) above.

Article 38

If one of the carriers is insolvent, the share of the compensation due from him and unpaid by him shall be divided among the other carriers in proportion to the share of the payment for the carriage due to them.

Article 39

1. No carrier against whom a claim is made under articles 37 and 38 shall be entitled to dispute the validity of the payment made by the carrier making the claim if the amount of the compensation was determined by judicial authority after the first mentioned carrier had been given due notice of the proceedings and afforded an opportunity of entering an appearance.

2. A carrier wishing to take proceedings to enforce his right of recovery may make his claim before the competent court or tribunal of the country in which one of the carriers concerned is ordinarily resident, or has his principal place of business or the branch or agency through which the contract of carriage was made. All the carriers concerned may be made defendants in the same action.

3. The provisions of article 31, paragraphs 3 and 4, shall apply to judgements entered in the proceedings referred to in articles 37 and 38.

4. The provisions of article 32 shall apply to claims between carriers. The period of limitation shall, however, begin to run either on the date of the final judicial decision fixing the amount of compensation payable under the provisions of this Convention, or, if there is no such judicial decision, from the actual date of payment.

Article 40

Carriers shall be free to agree among themselves on provisions other than those laid down in articles 37 and 38.

Chapter VII – Nullity of Stipulation to the Convention

Article 41

1. Subject to the provisions of article 40, any stipulation which would directly or indirectly derogate from the provisions of this Convention shall be null and void. The nullity of such a stipulation shall not involve the nullity of the other provisions of the contract.

2. In particular, a benefit of insurance in favour of the carrier or any other similar clause, or any clause shifting the burden of proof shall be null and void.

Chapter VIII – Final Provisions

Article 42

1. This Convention is open for signature or accession by countries members of the Economic Commission for Europe and countries admitted to the Commission in a consultative capacity under paragraph 8 of the Commission’s terms of reference.

2. Such countries as may participate in certain activities of the Economic Commission for Europe in accordance with paragraph 11 of the Commission’s terms of reference may become Contracting Parties to this Convention by acceding thereto after its entry into force.

3. The Convention shall be open for signature until 31 August 1956 inclusive. Thereafter, it shall be open for accession.

4. This Convention shall be ratified.

5. Ratification or accession shall be effected by the deposit of an instrument with the Secretary-General of the United Nations.

Article 43

1. This Convention shall come into force on the ninetieth day after five of the countries referred to in article 42, paragraph 1, have deposited their instruments of ratification or accession.

2. For any country ratifying or acceding to it after five countries have deposited their instruments of ratification of accession, this Convention shall enter into force on the ninetieth day after the said country has deposited its instrument of ratification or accession.

Article 44

1. Any Contracting Party may denounce this Convention by so notifying the Secretary-General of the United Nations.

2. Denunciation shall take effect twelve months after the date of receipt by the Secretary-General of the notification of denunciation.

Article 45

If, after the entry into force of this Convention, the number of Contracting Parties is reduced, as a result of denunciations, to less than five, the Convention shall cease to be in force from the date in which the last of such denunciations takes effect.

Article 46

1. Any country may, at the time of depositing its instrument of ratification or accession or at any time thereafter, declare by notification addressed to the Secretary-General of the United Nations that this Convention shall extend to all or any of the territories for the international relations of which it is responsible. The Convention shall extend to the territory or territories named in the notification as from the ninetieth day after its receipt by the Secretary-General or, if on that day the Convention has not yet entered into force, at the time of its entry into force.

2. Any country which has made a declaration under the preceding paragraph extending this Convention to any territory for whose international relations it is responsible may denounce the Convention separately in respect of that territory in accordance with the provisions of article 44.

Article 47

Any dispute between two or more Contracting Parties relating to the interpretation or application of this Convention, which the parties are unable to settle by negotiation or other means may, at the request of any one of the Contracting Parties concerned, be referred for settlement to the International Court of Justice

Article 48

1. Each Contracting Party may, at the time of signing, ratifying, or acceding to, this Convention, declare that it does not consider itself as bound by article 47 of the Convention. Other Contracting Parties shall not be bound by article 47 in respect of any Contracting Party which has entered such a reservation.

2. Any Contracting Party having entered a reservation as provided for in paragraph 1 may at any time withdraw such reservation by notifying the Secretary-General of the United Nations.

3. No other reservation to this Convention shall be permitted.

Article 49

1. After this Convention has been in force for three years, any Contracting Party may, by notification to the Secretary-General of the United Nations, request that a conference be convened for the purpose of reviewing the Convention. The Secretary-General shall notify all Contracting Parties of the request and a review conference shall be convened by the Secretary-General if, within a period of four months following the date of notification by the Secretary General, not less than one-fourth of the Contracting Parties notify him of their co

КОНВЕНЦИЯ КДПГ

ПРЕАМБУЛА:

ДОГОВАРИВАЮЩИЕСЯ СТОРОНЫ, ПРИЗНАВ ЖЕЛАТЕЛЬНОСТЬ УНИФИКАЦИИ УСЛОВИЙ, РЕГУЛИРУЮЩИХ ДОГОВОР МЕЖДУНАРОДНОЙ ДОРОЖНОЙ ПЕРЕВОЗКИ ГРУЗОВ, В ЧАСТНОСТИ, ЧТО КАСАЕТСЯ ДОКУМЕНТОВ, ПРИМЕНЯЕМЫХ ДЛЯ ТАКОЙ ПЕРЕВОЗКИ, И ОТВЕТСТВЕННОСТИ ПЕРЕВОЗЧИКА, СОГЛАСИЛИСЬ О НИЖЕСЛЕДУЮЩЕМ:

Глава 1

Область применения конвенции

Статья 1

Настоящая Конвенция применяется ко всякому договору дорожной перевозки грузов транспортными средствами за вознаграждение, когда место принятия груза и место, предназначенное для сдачи груза, указанные в договоре, находятся в двух разных странах, из которых, по крайней мере, одна является участницей Конвенции, независимо от местожительства и национальности сторон договора.

При применении настоящей Конвенции под “транспортным средством” следует понимать автомобили, автомобили-тягачи, прицепы и полуприцепы, так как они определяются в статье 4 Конвенции о дорожном движении от 19 сентября 1949 года.

Настоящая Конвенция применяется также тогда, когда перевозки, входящие в область ее применения, осуществляются государствами или правительственными учреждениями, или организациями.

Настоящая Конвенция не применяется:

a) к перевозкам, осуществляемым согласно международным почтовым конвенциям;

b) к перевозкам покойников;

c) к перевозкам обстановки и мебели при переездах.

Договаривающиеся Стороны согласились не изменять положения настоящей Конвенции путем специальных соглашений между двумя или несколькими Договаривающимися Сторонами, за исключением отмены ее применения к их пограничным перевозкам или разрешения использования накладных, представляющих право собственности на груз при перевозках, осуществляемых исключительно в пределах своих территорий.

Статья 2

Когда транспортное средство, содержащее груз, часть пути перевозит по морю, железной дороге, внутреннему водному пути или воздушным путем, и, кроме случая, когда применяются положения статьи 14, груз с транспортного средства не перегружается, настоящая Конвенция применяется ко всей перевозке в целом. Однако, если будет доказано, что утрата груза, его повреждение или просрочка в доставке произошли во время перевозки, осуществляемой другим видом транспорта, и не были вызваны действием или упущением автомобильного перевозчика, а были вызваны событием, которое могло произойти только во время и по причине перевозки, осуществляемой этим другим видом транспорта, ответственность автомобильного перевозчика определяется не настоящей Конвенцией, а таким образом, каким определялась бы ответственность перевозчика другого вида транспорта, если бы договор перевозки груза был бы заключен отправителем с перевозчиком другого вида транспорта в соответствии с императивными нормами закона о перевозке груза этим видом транспорта.

Однако, если такие императивные нормы отсутствуют, то ответственность автомобильного перевозчика определяется настоящей Конвенцией.

Если автомобильный перевозчик также осуществляет перевозки и другими видами транспорта, его ответственность также определяется пунктом 1 настоящей статьи, как если бы его функция автомобильного перевозчика и функция перевозчика другим видом транспорта осуществлялись бы двумя различными лицами.

Глава 2

Ответственность перевозчика за других лиц.

Статья 3

При применении настоящей Конвенции перевозчик отвечает как за свои собственные действия и упущения, так и за действия и упущения своих агентов, своих служащих и всех других лиц, к услугам которых он прибегает для осуществления перевозки, когда эти агенты, служащие или другие лица действуют в рамках, возложенных на них обязанностей.

Глава 3

Заключение и исполнение договора перевозки

Статья 4

Договор перевозки подтверждается составлением накладной. Отсутствие, неправильность или утрата накладной не влияют ни на существование, ни на действительность договора перевозки, к которому и в этом случае применяются положения настоящей Конвенции.

Статья 5

Накладная составляется в трех экземплярах, подписанных отправителем и перевозчиком. Эти подписи могут быть отпечатаны типографским способом или заменены штемпелями отправителя и перевозчика, если это допускается законом страны, в которой составлена накладная. Первый экземпляр накладной передается отправителю, второй сопровождает груз, а третий остается у перевозчика.

Когда подлежащий перевозке груз должен быть погружен на несколько автомобилей или же является разнородным или разделенным на разные партии, отправитель или перевозчик имеет право потребовать составления накладной на каждый используемый автомобиль или на груз каждого рода или на каждую партию груза.

Статья 6

Накладная должна содержать следующие данные:

a) дата накладной и место ее составления;

b) наименование и адрес отправителя;

c) наименование и адрес перевозчика;

d) место и дата принятия груза и место, предназначенное для доставки;

e) наименование и адрес получателя;

f) принятое обозначение характера груза и род его упаковки и, в случае перевозки опасных грузов, их обычно признанное обозначение;

g) число грузовых мест, их специальная маркировка и нумерация мест;

h) вес груза брутто или выраженное в других единицах измерения количество груза;

i)платежи, связанные с перевозкой (провозные платежи, дополнительные платежи, таможенные пошлины и сборы), а также другие платежи, взимаемые с момента заключения договора и до сдачи груза;

j) инструкции, требуемые для выполнения таможенных и других формальностей;

k) указание, что перевозка осуществляется независимо от любых оговорок согласно положениям настоящей Конвенции.

В случае необходимости, накладная должна также содержать следующие данные:

a) указание, что перегрузка не разрешается;

b) платежи, которые отправитель обязан оплатить;

c) сумма платежа, подлежащего оплате при сдаче груза;

d) объявленная стоимость груза и сумма, представляющая специальный интерес в доставке;

e) инструкции отправителя перевозчику относительно страхования груза;

f) согласованный срок, в течение которого перевозка должна быть осуществлена;

g) перечень документов, переведенных перевозчику.

Стороны договора перевозки могут внести в накладную любые другие данные, которые будут ими признаны необходимыми.

Статья 7

Отправитель несет ответственность за все расходы и убытки, возникшие у перевозчика вследствие неправильности или недостаточности:

a) данных, указанных в подпунктах “b”, “d”, “e”, “f”, “g”, “h” и “j” пункта 1 статьи 6;

b) данных, указанных в пункте 2 статьи 6;

c) всех других данных или инструкций, сообщенных отправителем для составления или для включения в накладную.

Если, по просьбе отправителя перевозчик вности в накладные данные, относящиеся к пункту 1 настоящей статьи, то признается, до доказательства иного, что это им сделано от имени отправителя.

Если накладная не содержит указания, предусмотренного в подпункте “k” пункта 1 статьи 6, перевозчик отвечает за все расходы и за все убытки, которые лицо, имеющее право распоряжаться грузом, может понести вследствие такого упущения.

Статья 8

При принятии груза перевозчик обязан проверить:

правильность записей, сделанных в накладной относительно числа грузовых мест,

а также их маркировки и нумерации мест;

внешнее состояние груза и его упаковки.

Если перевозчик не имеет достаточной возможности проверить правильность записей, упомянутых в подпункте “а” пункта 1 настоящей статьи, он должен обосновать все сделанные им оговорки, касающиеся внешнего состояния груза и его упаковки. Эти оговорки не обязательны для отправителя, если последний ясно выражено не указал об этом в накладной.

Отправитель имеет право потребовать проверки перевозчиком веса брутто груза или его количества, выраженного в других единицах измерения. Он может также потребовать проверки содержимого грузовых мест. Перевозчик может потребовать возмещения расходов, связанных с проверкой. Результаты проверок вносятся в накладную.

Статья 9

Накладная является доказательством prima facie заключения договора перевозки, условий этого договора и принятия груза перевозчиком.

Если накладная не содержит специальных оговорок перевозчика, то до доказательства иного предполагается, что груз и его упаковка были внешне в надлежащем состоянии в момент принятия груза перевозчиком и что число грузовых мест, а также их маркировка и нумерация мест соответствовали указанному в накладной.

Статья 10

Отправитель несет ответственность перед перевозчиком за ущерб, причиненный лицам, оборудованию или другим грузам, а также за любые расходы, вызванные дефектами упаковки груза, за исключением случаев, когда дефект был очевидным или известным перевозчику в момент принятия груза, и он сделал относительно этого надлежащих оговорок.

Статья 11

Для целей таможенных и других формальностей, которые должны быть совершены до выдачи груза получателю, отправитель обязан приложить к накладной необходимые документы или предоставить их в распоряжение перевозчика и сообщить ему все требуемые сведения.

Перевозчик не обязан проверять правильность и полноту этих документов и сведений. Отправитель несет ответственность перед перевозчиком за ущерб, причиненный отсутствием, недостаточностью или неправильностью таких документов и сведений, за исключением случаев вины перевозчика.

Перевозчик несет ответственность, также как экспедитор, за последствия утраты или неправильного использования документов, упомянутых в накладной и приложенных к ней или предоставленных в его распоряжение; сумма причитающегося с него возмещения не должна, однако, превышать ту, которая подлежала бы уплате в случае утраты груза.

Статья 12

Отправитель имеет право распоряжаться грузом, в частности, потребовать от перевозчика прекращения перевозки, изменения места, предусмотренного для доставки груза, или выдачи груза не тому получателю, который указан в накладной.

Отправителю теряет это право с того момента, когда второй экземпляр накладной передан получателю или когда последний осуществляет свои права, предусмотренные в пункте 1 статьи 13; с этого момента перевозчик должен руководствоваться указаниями получателя груза.

Однако, право распоряжения грузом принадлежит получателю с момента составления накладной, если в накладной отправителем сделано такого рода указание.

Если, осуществляя свое право распоряжения грузом, получатель дает указание сдать груз другому лицу, последнее не вправе назначить других получателей.

Право распоряжения грузом осуществляется при условии соблюдения следующих положений:

отправитель или в случае, указанном в пункте 3 настоящей статьи – получатель, желающий осуществить это право, должен представить перевозчику первый экземпляр накладной, в которой должны быть внесены новые инструкции, а также возместить перевозчику расходы и ущерб, вызванные выполнением этих инструкций;

выполнение этих инструкций должно быть возможным в тот момент, когда их получает лицо, которое должно их выполнить; оно не должно нарушать хода нормальной работы предприятия перевозчика и не должно наносить ущерба отправителям или получателям других грузов;

упомянутые инструкции не должны ни в коем случае приводить к делению отправок.

Если перевозчик не может выполнить полученные им инструкции по причине, указанной в подпункте “b” пункта 5, он должен немедленно сообщить об этом лицу, которым были даны инструкции.

Перевозчик, не выполнивший инструкций, которые были ему даны с учетом положений, предусмотренных в настоящей статье, или выполнивший инструкции, не потребовав представления ему первого экземпляра накладной, несет ответственность перед лицом, имеющим право предъявить претензию, за причиненный в связи с этим ущерб.

Статья 13

По прибытии груза на место, предназначенное для сдачи, получатель имеет право потребовать передачи ему второго экземпляра накладной вместо расписки и сдачи ему груза. Если установлена утрата груза или если груз не прибыл по истечении срока, предусмотренного в статье 19, получатель может от своего имени предъявить перевозчику требования, основанные на праве, вытекающем из договора перевозки.

Получатель, осуществляющий права, предоставляемые ему согласно пункту 1 настоящей статьи, обязан произвести платежи по задолженности, указанной в накладной. В случае возникновения спора по этому поводу перевозчик не обязан выдавать груз до представления получателем гарантий платежа.

Статья 14

Если по какой-либо причине выполнение договора на определенных в накладной условиях является или становится невозможным до прибытия груза к месту, предназначенному для сдачи, перевозчик обязан запросить инструкции у лица, имеющего право распоряжаться грузом в соответствии с положением статьи 12.

Если же обстоятельства позволяют выполнить перевозку на условиях, отличных от предусмотренных в накладной, и если перевозчик не смог в разумный срок получить инструкций от лица, имеющего право распоряжаться грузом в соответствии с положениями статьи 12, перевозчик должен принять меры, которые представляются ему наиболее подходящими в интересах лица, имеющего право распоряжаться грузом.

Статья 15

При возникновении обстоятельств, препятствующих сдаче груза после его прибытия на место, предназначенное для сдачи, перевозчик должен запросить инструкции у отправителя. Если получатель откажется принять груз, отправитель имеет право распорядиться грузом, не будучи обязанным потребовать предъявления ему первого экземпляра накладной.

Получатель, даже если он отказался от принятия груза, может тем не менее потребовать его сдачи до тех пор, пока перевозчик не получил от отправителя противоположных инструкций.

Если препятствие к сдаче груза возникает после того, как получатель, согласно предоставленному ему пунктом 3 статьи 12 праву, дал приказ сдать груз другому лицу, то пункты 1 и 2 настоящей статьи применяются так, как если бы получатель был бы отправителем, а это другое лицо – получателем.

Статья 16

Перевозчик имеет право на возмещение расходов, вызванных запросом инструкций или выполнением полученных инструкций, если эти расходы не являются следствием его собственной вины.

В случаях, указанных в пункте 1 статьи 14 и 15, перевозчик может немедленно выгрузить груз за счет лица, имеющего право распоряжаться грузом, и после такой выгрузки перевозка считается законченной. В таком случае перевозчик осуществляет хранение груза для лица, имеющего право распоряжаться грузом. Он может, однако, доверить хранение груза третьему лицу, и в этом случае несет ответственность лишь за осмотрительный выбор этих третьих лиц. Платежи, предусмотренные накладной, и все другие расходы остаются подлежащими оплате против выдачи груза.

Перевозчик может продать груз, не ожидая инструкций от лица, имеющего право распоряжаться грузом, если груз является скоропортящимся или если расходы по хранению груза оказались бы несоразмерны со стоимостью груза. В других случаях перевозчик может также продать груз, если в разумный срок им не будет получено от лица, имеющего право распоряжаться грузом, противоположных инструкций, выполнение которых может быть разумно от него потребовано.

В случае продажи груза согласно положениям настоящей статьи, вырученная сумма, за вычетом расходов, подлежащих оплате против выдачи груза, должна быть передана в распоряжение лица, имеющего право распоряжаться грузом. Если эти расходы превосходят выручку, то перевозчик имеет право получить причитающуюся разницу.

Применяемая при продаже процедура определяется законами или обычаями местонахождения груза.

Глава 4

Ответственность перевозчика

Статья 17

Перевозчик несет ответственность за полную или частичную утрату груза или за его повреждение, происшедшее с момента принятия груза к перевозке и до момента его сдачи, а также за просрочку в доставке.

Перевозчик освобождается от этой ответственности, если утрата груза, его повреждение или просрочка в доставке произошли по вине заявителя требования, вследствие инструкции заявителя требования, не вызванной виной перевозчика, дефекта, свойственного грузу, или обстоятельств, избегнуть которые перевозчик не мог и последствия которых он не мог предотвратить.

Перевозчик не освобождается от ответственности по причине дефектов транспортного средства, которым он пользуется для осуществления перевозки, или вины лица, у которого был взят в аренду автомобиль, или агентов и служащих последнего.

При условии соблюдения пунктов 2 и 5 статьи 18, перевозчик освобождается от лежащей на нем ответственности, когда утрата или повреждение груза являются следствием особого риска, неразрывно связанного с одним или несколькими из перечисленных ниже обстоятельств:

с использованием открытых безтентовых транспортных средств, если такое использование было специально согласовано и указано в накладной;

с отсутствием или дефектами упаковки, в случаях, когда грузы, перевозимые без упаковки или без надлежащей упаковки, подвержены порче или повреждению;

с обработкой, погрузкой, укладкой или выгрузкой груза отправителем или получателем, или лицами, действующими от имени отправителя или грузополучателя;

с естественными свойствами некоторых грузов, вследствие боя, коррозии, самопроизвольного гниения, усушки, нормальной усадки или воздействия паразитов и грызунов;

с недостаточностью или неудовлетворительностью маркировки или нумерации грузовых мест;

с перевозкой живых животных.

Когда согласно настоящей статье перевозчик не несет ответственности за некоторые обстоятельства, вызвавшие ущерб, то он несет ответственность только в том объеме, в каком обстоятельства, за которые он ответственен согласно настоящей статьи, способствовали возникновению ущерба.

Статья 18

Бремя доказательства того, что утрата груза, его повреждение или просрочка в доставке были вызваны обстоятельствами, указанными в пункте 2 статьи 17, лежит на перевозчике.

Если перевозчик докажет, что при создавшихся обстоятельствах утрата груза или его повреждение могли явиться следствием одного или нескольких особых рисков, указанных в пункте 4 статьи 17, то предполагается, что таковые произошли вследствие этого. Заявитель требования может, однако, доказывать, что частичный или полный ущерб не явился следствием одного из этих рисков.

Указанное выше предположение не допускается в случае, предусмотренном в подпункте “а” пункта 4 статьи 17, если недостача превышает нормально допустимую или если утрачено грузовое место.

Если перевозка осуществляется транспортным средством, специально оборудованным для предохранения груза от воздействия тепла, холода, температурных изменений или влажности воздуха, перевозчик не может ссылаться на подпункт “d” пункта 4 статьи 17, если он не докажет, что все меры в отношении выбора, содержания и использования вышеупомянутого оборудования, которые он обязан был принять с учетом обстоятельств, были им приняты и что он действовал согласно данным ему специальным инструкциям.

Перевозчик не может ссылаться в свою пользу на подпункт “f” пункта 4 статьи 17 только в том случае, если он не докажет, что все меры, которые он был обязан принять с учетом обстоятельств, были им приняты и что он действовал согласно данным ему специальным инструкциям.

Статья 19

Признается, что имела место просрочка в доставке, когда груз не был доставлен в согласованный срок или когда в отсутствии согласованного срока фактическая продолжительность перевозки с учетом ее конкретных обстоятельств, в частности, в случае частичной загрузки транспортного средства с учетом времени, необходимого в обычных условиях для комплектации грузов для полной загрузки, превышает время, которое разумно должно бы быть предоставлено добросовестному перевозчику.

Статья 20

Тот факт, что груз не доставлен в течение тридцати дней по истечении согласованного срока и если срок не был согласован в течение шестидесяти дней со дня принятия груза перевозчиком, является бесспорным доказательством утраты груза и лицо, имеющее право заявить требование, может считать его утраченным.

Лицо, имеющее право распоряжаться грузом, может, при получении им возмещения за утраченный груз, просить в письменной форме о его немедленном извещении, в том случае, если груз будет найден в течение года, следующего за уплатой возмещения. Принятие к сведению такого его требования должно быть подтверждено письменно.

В течение тридцати дней после получения такого извещения лицо, имеющее право распоряжаться грузом, может потребовать, чтобы груз был ему сдан против уплаты платежей по задолженности, указанной в накладной, а также против возврата полученного им возмещения за вычетом возможных расходов, включенных в сумму возмещения, но без ущерба права требования возмещения за просрочку в доставке, предусмотренного в статье 23 и в статье 26, если последняя подлежит применению.

За отсутствием просьбы, упомянутой в пункте 2, или инструкций, данных в тридцатидневный срок, предусмотренный в пункте 3, или же в случае, если груз был найден только по прошествии года со дня выплаты возмещения, перевозчик имеет право распорядиться найденным грузом в соответствии с законом местонахождения груза.

Статья 21

Если груз сдан получателю без взыскания платежа, который должен был быть взыскан перевозчиком с получателя согласно условиям договора перевозки, перевозчик обязан уплатить отправителю возмещение в сумме, не превышающей суммы такого платежа без ущерба для своего права регресса к получателю.

Статья 22

Если отправитель передает перевозчику опасные грузы, он должен ему указать точно характер представляемой этими грузами опасности, а также, если нужно, указать необходимые меры предосторожности, которые следует предпринять. Если эти указания не внесены в накладную, бремя доказательства всякими иными способами того, что перевозчик был осведомлен в деталях о характере опасности, которую представляет перевозка упомянутых грузов, лежит на отправителе или получателе.

Опасные грузы, о характере которых перевозчик не был осведомлен с соблюдением условий, указанных в пункте 1 настоящей статьи, могут быть в любой момент и в любом месте выгружены, уничтожены или обезврежены перевозчиком без всякого возмещения; кроме того, отправитель несет ответственность за все расходы и ущерб, вызванные передачей этих грузов для перевозки или их перевозкой.

Статья 23

Когда, согласно положениям настоящей Конвенции, перевозчик обязан возместить ущерб, вызванный полной или частичной утратой груза, размер подлежащей возмещению суммы определяется на основании стоимости груза в месте и во время принятия его для перевозки.

Стоимость груза определяется на основании биржевой котировки или, за отсутствием таковой, на основании текущей рыночной цены, или же, при отсутствии и той и другой, на основании обычной стоимости товара такого же рода и качества.

Однако размер возмещения не может превышать 8,33 расчетных единиц за кг недостающего веса брутто”;

Кроме того, подлежат возмещению провозные платежи, таможенные сборы и пошлины, а также прочие расходы, связанные с перевозкой груза, полностью в случае утраты всего груза и в пропорции, соответствующей размеру ущерба, при частичной утрате; иной ущерб возмещению не подлежит.

В случае просрочки в доставке, если заявитель требования докажет, что просрочка нанесла ущерб, перевозчик обязан возместить ущерб, который не может превышать провозных платежей.

Более значительное по своему размеру возмещение может быть потребовано с перевозчика только в том случае, если в соответствии со статьями 24 и 26 была объявлена стоимость груза или объявлен специальный интерес в доставке.

Расчетный единицей, указанной в настоящей Конвенции, является единица специальных прав заимствования, соответствующая определению Международного валютного фонда. Сумма, указанная в пункте 3 настоящей статьи, переводится в национальную валюту государства, суд которого рассматривает данное дело на основе стоимости этой валюты в день вынесения решения или в день, устанавливаемый сторонами по договоренности. Выраженная в специальных правах заимствованная стоимость национальной валюты государства, которое не является членом Международного валютного фонда, исчисляется с помощью метода, устанавливаемого этим государством.

Тем не менее государство, которое не является членом Международного валютного фонда и национальное законодательство которого не позволяет применить положения пункта 7 настоящей статьи, может при ратификации или присоединении к Протоколу к КДПГ или в любое время впоследствии заявить, что предусмотренный в пункте 3 настоящей статьи предел ответственности, который применяется на его территории, составляет 25 расчетных единиц. Расчетная единица, указанная в настоящем пункте, соответствует 10/31 г золота 0,900 пробы. Перевод указанной в настоящем пункте суммы в национальную валюту производится в соответствии с национальным законодательством заинтересованного государства.

Исчисление, упомянутое в последнем предложении пункта 7, и перевод, указанный в пункте 8 настоящей статьи, следует производить таким образом, чтобы выразить в национальной валюте государства, по возможности, ту же реальную стоимость, что и та, которая выражена в расчетных единицах в пункте 3 настоящей статьи. При сдаче на хранение документа, указанного в пункте 3 Протокола к КДПГ, и при любом изменении применяемого ими метода исчисления, предусмотренного в пункте 7, или же суммы, полученной в результате пересчета, предусмотренного в пункте 8 настоящей статьи, государство сообщает генеральному секретарю ООН о таковом”.

Статья 24

Отправитель может, при условии уплаты обоснованной надбавки к провозным платежам, объявить и указать в накладной стоимость груза, превышающую предел, указанный в пункте 3 статьи 23, и в таком случае объявленная сумма заменяет этот предел.

Статья 25

В случае повреждения груза перевозчик уплачивает сумму, соответствующую обесцениванию груза, рассчитываемую по стоимости груза, установленной в соответствии с пунктами 1, 2 и 4 статьи 23.

Размер возмещения не может, однако, превышать:

в случае повреждения всей отправки, суммы возмещения, которая причиталась бы при утрате всего груза;

в случае повреждения лишь части отправки, суммы, которая причиталась бы при утрате той части груза, которая оказалась поврежденной.

Статья 26

Отправитель может при условии уплаты согласованной надбавки к провозным платежам установить сумму специального интереса в доставке на случай утраты, повреждения и просрочки в доставке груза в согласованный срок.

Если объявлен специальный интерес в доставке, то независимо от возмещений, предусмотренных статьями 23, 24 и 25, может быть потребовано возмещение доказанного дополнительного ущерба в пределах суммы объявленного интереса.

Статья 27

Заявитель требования может потребовать уплаты процентов на сумму, подлежащую возмещению. Проценты эти исчисляются из расчета пяти процентов годовых со дня направления перевозчику претензии в письменной форме или же, если такая претензия не предъявлялась, со дня предъявления иска.

Когда данные, служащие для исчисления подлежащей возмещению суммы, не выражены в валюте государства, в котором предъявлено требование о возмещении, перерасчет в эту валюту производится по текущему курсу дня и места выплаты возмещения.

Статья 28

В тех случаях, когда согласно подлежащему применению закону, в связи с утратой, повреждением или просрочкой в доставке, возникшими при перевозке, подпадающей под действие настоящей Конвенции, может быть предъявлено внедоговорное требование, перевозчик может сослаться на положения настоящей Конвенции, которые исключают его ответственность или на положения, которые определяют или ограничивают возмещение, подлежащее уплате.

Когда требование из внедоговорной ответственности за утрату, повреждение или просрочку в доставке предъявляются к одному из лиц, за которых перевозчик отвечает согласно условиям статьи 3, это лицо может также сослаться на положения настоящей Конвенции, которые исключают ответственность перевозчика определяют или ограничивают возмещение, подлежащее уплате.

Статья 29

Перевозчик не вправе ссылаться на положения настоящей главы, которые исключают или ограничивают его ответственность или которые переносят бремя доказательства на другую сторону, если ущерб был причинен его умышленным неправомерным действием или таким ненадлежащим исполнением обязательств, которое согласно закону, применяемому судом, рассматривающим дело, приравнивается к умышленным неправомерным действиям.

То же самое действительно, если умышленное неправомерное действие или ненадлежащее исполнение обязательств совершено агентом или служащим перевозчика или другим лицом, к услугам которых перевозчик прибегает для осуществления перевозки, во время выполнения этими агентами, служащими и другими лицами возложенных на них обязанностей. В таком случае эти агенты, служащие или другие лица также не вправе ссылаться относительно своей личной ответственности на положения настоящей главы, указанные в пункте 1.

Глава 5

Претензии и иски

Статья 30

Если получатель принимает груз без надлежащей проверки его состояния совместно с перевозчиком или не делает перевозчику заявления, указывающего на общий характер утраты или повреждения, самое позднее в момент принятия груза в случае, когда утрата или повреждение являются очевидными, не позднее 7 дней со дня принятия груза, исключая воскресные и праздничные дни, в случае, когда утрата или повреждение не являются очевидными, то принятие им груза является доказательством prima face того, что он получил груз в таком состоянии, как он описан в накладной. В случае утраты и повреждения, которые не являются очевидными, соответствующее заявление должно быть сделано в письменной форме.

Когда состояние груза было надлежащим образом проверено получателем и перевозчиком, доказательства противоречащие результатам этой проверки допускаются только в случае, когда утрата и повреждения являются очевидными и при условии, что получатель должным образом сделал перевозчику заявление в письменной форме в течение семи дней, исключая воскресные и праздничные дни.

Просрочка в доставке груза может привести к уплате возмещения лишь в том случае, если заявление было сделано в письменной форме в течение двадцати одного дня со дня передачи груза в распоряжение получателя.

При исчислении сроков, предусмотренных в настоящей статье, в каждом конкретном случае, день выдачи груза или день проверки, или день проверки, или день передачи груза в распоряжение получателя в срок не засчитывается.

Перевозчик и получатель должны оказывать друг другу надлежащее содействие при выполнении всех необходимых обследований и проверок.

Статья 31

По всем спорам, возникающим из перевозки, подпадающей под действие настоящей Конвенции, истец, кроме согласованных сторонами судов стран участниц Конвенции, может обратиться в суд страны, на территории которой:

ответчик имеет обычное местожительство или местонахождение своего основного коммерческого предприятия или отделения, или агентства, через посредство которых был заключен договор перевозки, или

находится место принятия груза к перевозке или место, предназначенное для сдачи.

Обращение в другие суды не допускается.

Когда в отношении какого-либо спора, указанного в пункте 1 настоящей статьи, иск находится на рассмотрении в суде, компетентном в силу положений этого пункта, или когда в отношении такого иска этим судом было вынесено решение, то новый иск между одними и теми же сторонами по тому же основанию не допускается, кроме тех случаев, когда решение суда, в котором был предъявлен первый иск, не подлежит приведению в исполнение в стране, в которой возбуждается новое разбирательство.

Когда решение по спору, указанному в пункте 1 настоящей статьи, вынесенное судом одной из стран-участниц Конвенции, подлежит исполнению в этой стране, это решение становится также подлежащим исполнению в любой из других стран-участниц Конвенции, как только выполнены формальности, предписанные в этой стране. Выполнение этих формальностей не может вести к пересмотру дела по существу.

Положения пункта 3 настоящей статьи применяются к решениям, вынесенным в присутствии сторон, к решениям заочным и к судебным мировым сделкам, но не применяются к предварительно исполнимым решениям или к определениям о возмещении истцом, которому полностью или частично отказано в иске, ущерба в дополнение к судебным издержкам.

При рассмотрении исков, возникающих из перевозки, подпадающей под действие настоящей Конвенции не требуется предоставление обеспечения судебных издержек гражданами стран-участниц Конвенции, местожительство которых или постоянное пребывание которых находится в одной из этих стран.

Статья 32

Срок исковой давности для требований, вытекающих из перевозки, подпадающей под действие настоящей Конвенции, устанавливается в один год. Однако, в случае умышленных неправомерных действий или такого ненадлежащего исполнения обязательств, которое согласно закону, применяемому судом, рассматривающим дело, приравнивается к умышленным неправомерным действиям, срок исковой давности устанавливается в три года. Течение срока исковой давности начинается:

в случае частичной утраты груза, повреждение его или просрочки в доставке, – со дня сдачи груза;

в случае утраты всего груза – с тридцатого дня по истечении согласованного срока доставки, или, если таковой не был согласован, с шестидесятого дня после принятия груза перевозчиком к перевозке;

во всех прочих случаях – по истечении трехмесячного срока со дня заключения договора перевозки.

День, когда начинается течение срока исковой давности, в срок исковой давности не засчитывается.

Предъявление претензии в письменной форме приостанавливает течение срока исковой давности до того дня, когда перевозчик в письменной форме отклонил претензию и вернул приложенные к ней документы. В случае частичного признания претензии течение срока исковой давности возобновляется только в отношении той части претензии, которая остается в споре. Бремя доказательства получения претензии или ответа на нее, а также возвращения документов, лежит на той стороне, которая ссылается на эти факты. Течение срока исковой давности не приостанавливается вследствие предъявления дальнейших претензий на том же основании.

При условии соблюдения положений пункта 2 настоящей статьи продление срока исковой давности регулируется законом суда, рассматривающим дело. Тот же закон регулирует перерыв течения срока исковой давности.

Требования, срок исковой давности по которым истек, не могут быть предъявлены в виде встречного иска или возражения.

Статья 33

Договор перевозки может содержать статью, которой признается компетенция арбитража, при условии, чтобы этой статьей предусматривалось, что арбитраж должен применять положения настоящей Конвенции.

Глава 6

Положения, касающиеся перевозки, осуществляемой последовательно

несколькими перевозчиками

Статья 34

Если перевозка, условия которой определяются единым договором, осуществляется последовательно несколькими автомобильными перевозчиками, каждый из них несет ответственность за всю перевозку, причем второй перевозчик и каждый из следующих перевозчиков становятся, в силу принятия груза и накладной, участниками договора перевозки на указанных в накладной условиях.

Статья 35

Перевозчик, принимающий груз от своего предшественника, вручает последнему датированную и подписанную им расписку. Он должен вписать свое имя и адрес во второй экземпляр накладной. В случае надобности, он делает на этом экземпляре, равно как и на выданной им расписке, оговорки, аналогичные предусмотренным в пункте 2 статьи 8.

Положения статьи 9 применяются к взаимоотношениям между перевозчиками, последовательно осуществляющими перевозку.

Статья 36

За исключением случаев, когда дело не касается встречного иска или возражения, заявленного на одной из стадий рассмотрения иска, относящегося к требованию, основанному на том же договоре перевозки, иски в связи с утратой, повреждением или просрочкой в доставке могут быть предъявлены только к первому перевозчику, к последнему перевозчику или к перевозчику, который осуществлял перевозку на том этапе, на котором произошло событие, вызвавшее утрату, повреждение или просрочку в доставке; иск может быть предъявлен одновременно к нескольким из этих перевозчиков.

Статья 37

Перевозчик, уплативший согласно положениям настоящей Конвенции возмещение за ущерб, имеет право регресса к другим перевозчикам, участвовавшим в перевозке, относительно выплаченной суммы возмещения, процентов на нее и издержек, связанных с претензией, при соблюдении нижеследующих положений:

–  перевозчик, по вине которого был причинен ущерб, должен нести ответственность за возмещение единолично, независимо от того выплачено ли оно им самим или другим перевозчиком;

–  если ущерб был причинен по вине двух или нескольких перевозчиков, каждый из них должен выплатить сумму, пропорциональную доле лежащей на них ответственности; если же определение этой доли представляется невозможным, каждый перевозчик несет ответственность пропорционально доли причитающихся ему провозных платежей;

–  если нельзя установить, кто из перевозчиков несет ответственность за ущерб, причитающаяся за возмещение его сумма распределяется между всеми перевозчиками в пропорции, указанной выше в пункте “b”.

Статья 38

В случае неплатежеспособности одного из перевозчиков, причитающаяся с него и не выплаченная им часть возмещения, распределяется между всеми другими перевозчиками пропорционально доли причитающихся им провозных платежей.

Статья 39

Перевозчик, к которому предъявлен регрессный иск в соответствии со статьями 37 и 38, не имеет права оспаривать обоснованность платежа, произведенного перевозчиком, предъявляющим регрессный иск, если размер возмещения установлен решением суда, после того, как перевозчик, к которому предъявлен регрессный иск, был надлежащим образом уведомлен о процессе и имел возможность принять в нем участие.

Перевозчик, желающий предъявить свой иск в компетентном суде страны, в которой один из перевозчиков, участвовавших в перевозке, имеет обычное местожительство или имеет местонахождение своего основного коммерческого предприятия или отделения или агентства, через посредство которых был заключен договор перевозки.

Регрессный иск может быть возбужден в одном и том же суде против всех перевозчиков, участвовавших в перевозке.

Положения пункта 3 статьи 31 применяются к решениям суда, вынесенным по регрессным искам, упомянутым в статьях 37 и 38.

Положения статьи 32 действительны в отношении регрессных исков, предъявляемых одними перевозчиками к другим. Однако течение срока исковой давности начинается со дня вынесения окончательного решения суда, которым определяется размер возмещения, подлежащего выплате согласно положениям настоящей Конвенции, или же, при отсутствии такого решения, со дня фактической выплаты возмещения.

Статья 40

Перевозчики вправе заключать между собой соглашения, условия которых отличаются от положений статей 37 и 38.

Глава 7

Недействительность соглашений, противоречащих конвенции

Статья 41

При условии соблюдения положений статьи 40 всякое соглашение, которым прямо или косвенно допускается отступление от положений настоящей Конвенции, признается недействительным. Недействительность такого соглашения не влечет за собой недействительность других условий договора.

В частности, признается недействительной любая статья, в силу которой перевозчик становится выгодоприобретателем по договору страхования груза, или любая аналогичная статья, а также любая статья, которая приносит бремя доказательства на другую сторону.

Глава 8

Заключительные положения

Статья 42

Настоящая Конвенция открыта для подписания или присоединения к ней для стран – членов Европейской Экономической Комиссии и стран, допущенных с правом совещательного голоса в соответствии с пунктом 8 мандата этой Комиссии.

Страны, допущенные к участию в некоторых работах Европейской Экономической Комиссии согласно статье 11 ее мандата ведения, могут стать Договаривающимися Сторонами настоящей Конвенции путем присоединения к ней после того, как она вступит в силу.

Конвенция будет открыта для подписания до 31 августа 1956 года включительно. После этой даты она будет открыта для присоединения к ней.

Настоящая Конвенция подлежит ратификации.

Ратификация или присоединение осуществляется путем сдачи на хранение генеральному секретарю Организации Объединенных Наций ратификационной грамоты или документа о присоединении.

Статья 43

Настоящая Конвенция вступает в силу на девяностый день, после того, как пять из указанных в пункте 1 статьи 42 стран сдадут на хранение свои ратификационные грамоты или документы о присоединении.

Для каждой страны, которая ратифицирует настоящую Конвенцию и присоединится к ней после того, как пять стран сдадут на хранение свои ратификационные грамоты или документы о присоединении, настоящая Конвенция вступает в силу на девяностый день после сдачи ратификационных грамот или документов о присоединении.

Статья 44

Любая Договаривающаяся Сторона может денонсировать настоящую Конвенцию путем уведомления генерального секретаря Организации Объединенных Наций.

Денонсация вступает в силу через двенадцать месяцев, после даты получения генеральным секретарем уведомления о денонсации.

Статья 45

Если, после вступления в силу настоящей Конвенции, число Договаривающихся Сторон вследствие денонсации окажется менее пяти, настоящая Конвенция теряет силу со дня, когда последняя из денонсаций вступает в силу.

Статья 46

Любая страна при сдаче на хранение ратификационной грамоты или документа о присоединении или в любое время впоследствии может заявить путем уведомления, направленного генеральному секретарю Организации Объединенных Наций, что настоящая Конвенция распространяется на все или часть территорий, за внешние сношения которых она несет ответственность. Конвенция распространяется на территорию или на территории, указанные в уведомлении, по истечении девяноста дней после получения генеральным секретарем ООН упомянутого уведомления или, если в тот день Конвенция еще не вступит в силу, в день вступления ее в силу.

Каждая страна, сделавшая в соответствии с предыдущим пунктом заявление о распространении применения настоящей Конвенции на территорию, за внешние сношения которой она несет ответственность, может в соответствии с положениями статьи 44 денонсировать Конвенцию в отношении упомянутой территории.

Статья 47

Любой спор между двумя или несколькими Договаривающимися Сторонами относительно толкования или применения настоящей Конвенции, который Стороны не смогут разрешить путем переговоров или другим способом, может быть, по просьбе любой из заинтересованных Договаривающихся Сторон, передан на разрешение Международного суда.

Статья 48

Каждая Договаривающаяся Сторона может при подписании или ратификации настоящей Конвенции или присоединении к ней заявить, что она не считает себя связанной статьей 47 Конвенции. Другие Договаривающиеся Стороны не будут связаны статьей 47 по отношению ко всем Договаривающимся Сторонам, которые сделали подобную оговорку.

Каждая Договаривающаяся Сторона, сделавшая оговорку в соответствии с пунктом 1, может в любой момент взять ее обратно путем уведомления, направленного генеральному секретарю ООН.

Никакие другие оговорки к настоящей Конвенции не допускаются.

Статья 49

После трехлетнего действия настоящей Конвенции, любая Договаривающаяся Сторона может путем уведомления, направленного генеральному секретарю ООН, представить просьбу о созыве конференции для пересмотра настоящей Конвенции. Генеральный секретарь сообщит об этой просьбе всем Договаривающимся Сторонам и созовет конференцию для пересмотра Конвенции, если только в течение четырехмесячного срока после его сообщения, по меньшей мере одна четверть Договаривающихся Сторон уведомит его о своем согласии с такой просьбой.

Если конференция созывается в соответствии с предыдущим пунктом, генеральный секретарь уведомляет об этом все Договаривающиеся Стороны и просит их представить в трехмесячный срок предложения, рассмотрение которых на конференции представляется им желательным. По меньшей мере за три месяца до открытия конференции генеральный секретарь сообщает всем Договаривающимся Сторонам предварительную повестку дня конференции, а также текст этих предложений.

Генеральный секретарь пригласит на любую созванную согласно настоящей статье конференцию все страны, указанные в пункте 1 статьи 42, а также страны, ставшие Договаривающимися Сторонами на основании пункта 2 статьи 42.

Статья 50

Помимо уведомлений, упомянутых в статье 49, генеральный секретарь ООН сообщает странам, указанным в пункте 1 статьи 42, а также странам, ставшим Договаривающимися Сторонами на основании пункта 2 статьи 42:

– о ратификациях и присоединениях к Конвенции согласно статье 42;

–  о датах вступления в силу настоящей Конвенции в соответствии со статьей 43;

–  о денонсациях согласно статье 44;

–  об утрате настоящей Конвенцией силы в соответствии со статьей 45;

–  об уведомлениях, полученных в соответствии со статьей 46;

–  о заявлениях и уведомлениях, полученных в соответствии с пунктами 1 и 2 статьи 48.

Статья 51

После 31 августа 1956 г. подлинник настоящей Конвенции будет сдан на хранение генеральному секретарю ООН, который препроводит надлежащим образом заверенные копии каждой из стран, указанных в пунктах 1 и 2 статьи 42.

В УДОСТОВЕНЕНИЕ ЧЕГО нижеподписавшиеся, надлежащим образом на то уполномоченные, подписали настоящую Конвенцию.

СОВЕРШЕННО в Женеве девятнадцатого мая тысяча девятьсот пятьдесят шестого года в одном экземпляре на английском и французском языках, причем каждый текст является равно аутентичным.

Übereinkommen über den Beförderungsvertrag im
internationalen Straßengüterverkehr (CMR)
Vom 19. Mai 1956 (BGBl. 1961 II S. 1119) in der Fassung des Protokolls
vom 5. 7. 1978 zur CMR (BGBl. 1980 II S. 721, 733)
(Übersetzung)1
Präambel
DIE VERTRAGSPARTEIEN HABEN
IN DER ERKENNTNIS, daß es sich empfiehlt, die Bedingungen für den Beförderungsvertrag
im internationalen Straßengüterverkehr, insbesondere hinsichtlich der in diesem Verkehr
verwendeten Urkunden und der Haftung des Frachtführers, einheitlich zu regeln,
FOLGENDES VEREINBART:
Kapitel I. Geltungsbereich
Art. 1
(1) Dieses Übereinkommen gilt für jeden Vertrag über die entgeltliche Beförderung von
Gütern auf der Straße mittels Fahrzeugen, wenn der Ort der Übernahme des Gutes und der für
die Ablieferung vorgesehene Ort, wie sie im Vertrage angegeben sind, in zwei verschiedenen
Staaten liegen, von denen mindestens einer ein Vertragsstaat ist. Dies gilt ohne Rücksicht auf
den Wohnsitz und die Staatsangehörigkeit der Parteien.
(2) Im Sinne dieses Übereinkommens bedeuten ”Fahrzeuge” Kraftfahrzeuge,
Sattelkraftfahrzeuge, Anhänger und Sattelanhänger, wie sie in Artikel 4 des Abkommens über
den Straßenverkehr vom 19. September 1949 umschrieben sind.
(3) Dieses Übereinkommen gilt auch dann, wenn in seinen Geltungsbereich fallende
Beförderungen von Staaten oder von staatlichen Einrichtungen oder Organisationen
durchgeführt werden.
(4) Dieses Übereinkommen gilt nicht
a) für Beförderungen, die nach den Bestimmungen internationaler Postübereinkommen
durchgeführt werden;
b) für die Beförderung von Leichen;
c) für die Beförderung von Umzugsgut.
(5) Die Vertragsparteien werden untereinander keine zwei oder mehrseitigen
Sondervereinbarungen schließen, die Abweichungen von den Bestimmungen dieses
Übereinkommens enthalten; ausgenommen sind Sondervereinbarungen unter
Vertragsparteien, nach denen dieses Übereinkommen nicht für ihren kleinen Grenzverkehr
gilt, oder durch die für Beförderungen, die ausschließlich auf ihrem Staatsgebiet durchgeführt
werden, die Verwendung eines das Gut vertretenden Frachtbriefes zugelassen wird.
1 Verbindlich sind die englische und die französiche Fassung (Art. 51).
Art. 2
(1) Wird das mit dem Gut beladene Fahrzeug auf einem Teil der Strecke zur See, mit der
Eisenbahn, auf Binnenwasserstraßen oder auf dem Luftwege befördert und wird das Gut –
abgesehen von Fällen des Artikels 14 – nicht umgeladen, so gilt dieses Übereinkommen
trotzdem für die gesamte Beförderung. Soweit jedoch bewiesen wird, daß während der
Beförderung durch das andere Verkehrsmittel eingetretene Verluste, Beschädigungen oder
Überschreitungen der Lieferfrist nicht durch eine Handlung oder Unterlassung des
Straßenfrachtführers, sondern durch ein Ereignis verursacht worden sind, das nur während
und wegen der Beförderung durch das andere Beförderungsmittel eingetreten sein kann,
bestimmt sich die Haftung des Straßenfrachtführers nicht nach diesem Übereinkommen,
sondern danach, wie der Frachtführer des anderen Verkehrsmittels gehaftet hätte, wenn ein
lediglich das Gut betreffender Beförderungsvertrag zwischen dem Absender und dem
Frachtführer des anderen Verkehrsmittels nach den zwingenden Vorschriften des für die
Beförderung durch das andere Verkehrsmittel geltenden Rechts geschlossen worden wäre.
Bestehen jedoch keine solchen Vorschriften, so bestimmt sich die Haftung des
Straßenfrachtführers nach diesem Übereinkommen.
(2) Ist der Straßenfrachtführer zugleich der Frachtführer des anderen Verkehrsmittels, so
haftet er ebenfalls nach Absatz 1, jedoch so, als ob seine Tätigkeit als Straßenfrachtführer und
seine Tätigkeit als Frachtführer des anderen Verkehrsmittels von zwei verschiedenen
Personen ausgeübt würden.
Kapitel II. Haftung des Frachtführers für andere Personen
Art. 3
Der Frachtführer haftet, soweit dieses Übereinkommen anzuwenden ist, für Handlungen und
Unterlassungen seiner Bediensteten und aller anderen Personen, deren er sich bei Ausführung
der Beförderung bedient, wie für eigene Handlungen und Unterlassungen, wenn diese
Bediensteten oder anderen Personen in Ausübung ihrer Verrichtungen handeln.
Kapitel III. Abschluß und Ausführung des Beförderungsvertrages
Art. 4
Der Beförderungsvertrag wird in einem Frachtbrief festgehalten. Das Fehlen, die
Mangelhaftigkeit oder der Verlust des Frachtbriefes berührt weder den Bestand noch die
Gültigkeit des Beförderungsvertrages, der den Bestimmungen dieses Übereinkommens
unterworfen bleibt.
Art. 5
(1) Der Frachtbrief wird in drei Originalausfertigungen ausgestellt, die vom Absender und
vom Frachtführer unterzeichnet werden. Die Unterschriften können gedruckt oder durch den
Stempel des Absenders oder des Frachtführers ersetzt werden, wenn dies nach dem Recht des
Staates, in dem der Frachtbrief ausgestellt wird, zulässig ist. Die erste Ausfertigung erhält der
Absender, die zweite begleitet das Gut, die dritte behält der Frachtführer.
(2) Ist das zu befördernde Gut auf mehrere Fahrzeuge zu verladen oder handelt es sich um
verschiedenartige oder um in verschiedene Posten aufgeteilte Güter, können sowohl der
Absender als auch der Frachtführer verlangen, daß so viele Frachtbriefe ausgestellt werden,
als Fahrzeuge zu verwenden oder Güterarten oder -posten vorhanden sind.
Art. 6
(1) Der Frachtbrief muß folgende Angaben enthalten:
a) Ort und Tag der Ausstellung;
b) Name und Anschrift des Absenders;
c) Name und Anschrift des Frachtführers;
d) Stelle und Tag der Übernahme des Gutes sowie die für die Ablieferung vorgesehene Stelle;
e) Name und Anschrift des Empfängers;
f )die übliche Bezeichnung der Art des Gutes und die Art der Verpackung, bei gefährlichen
Gütern ihre allgemein anerkannte Bezeichnung;
g) Anzahl, Zeichen und Nummern der Frachtstücke;
h) Rohgewicht oder die anders angegebene Menge des Gutes;
i) die mit der Beförderung verbundenen Kosten (Fracht, Nebengebühren, Zölle und andere
Kosten, die vom Vertragsabschluß bis zur Ablieferung anfallen);
j) Weisungen für die Zoll und sonstigen amtliche Behandlung;
k) die Angabe, daß die Beförderung trotz einer gegenteiligen Abmachung den Bestimmungen
dieses Übereinkommens unterliegt.
(2) Zutreffendenfalls muß der Frachtbrief ferner folgende Angaben enthalten:
a) das Verbot umzuladen;
b) die Kosten, die der Absender übernimmt;
c) den Betrag einer bei der Ablieferung des Gutes einzuziehenden Nachnahme;
d) die Angabe des Wertes des Gutes und des Betrages des besonderen Interesses an der
Lieferung;
e) Weisungen des Absenders an den Frachtführer über die Versicherung des Gutes;
f ) die vereinbarte Frist, in der die Beförderung beendet sein muß;
g) ein Verzeichnis der dem Frachtführer übergebenen Urkunden.
(3) Die Parteien dürfen in den Frachtbrief noch andere Angaben eintragen, die sie für
zweckmäßig halten.
Art. 7
(1) Der Absender haftet für alle Kosten und Schäden, die dem Frachtführer dadurch entstehen,
daß folgende Angaben unrichtig oder unvollständig sind:
a) die in Artikel 6 Absatz 1 Buchstabe b, d, e, f , g, h und j bezeichneten Angaben;
b) die in Artikel 6 Absatz 2 bezeichneten Angaben;
c) alle anderen Angaben oder Weisungen des Absenders für die Ausstellung des Frachtbriefes
oder zum Zwecke der Eintragung in diesen.
(2) Trägt der Frachtführer auf Verlangen des Absenders die in Absatz 1 bezeichneten
Angaben in den Frachtbrief ein, wird bis zum Beweise des Gegenteils vermutet, daß der
Frachtführer hierbei im Namen des Absenders gehandelt hat.
(3) Enthält der Frachtbrief die in Artikel 6 Absatz 1 Buchstabe k bezeichnete Angabe nicht, so
haftet der Frachtführer für alle Kosten und Schäden, die dem über das Gut
Verfügungsberechtigten infolge dieser Unterlassung entstehen.
Art. 8
(1) Der Frachtführer ist verpflichtet, bei der Übernahme des Gutes zu überprüfen
a) die Richtigkeit der Angaben im Frachtbrief über die Anzahl der Frachtstücke und über ihre
Zeichen und Nummern;
b) den äußeren Zustand des Gutes und seiner Verpackung.
(2) Stehen dem Frachtführer keine angemessenen Mittel zur Verfügung, um die Richtigkeit
der in Absatz 1 Buchstabe a bezeichneten Angaben zu überprüfen, so trägt er im Frachtbrief
Vorbehalte ein, die zu begründen sind. Desgleichen hat er Vorbehalte zu begründen, die er
hinsichtlich des äußeren Zustandes des Gutes und seiner Verpackung macht. Die Vorbehalte
sind für den Absender nicht verbindlich, es sei denn, daß er sie im Frachtbrief ausdrücklich
anerkannt hat.
(3) Der Absender kann vom Frachtführer verlangen, daß dieser das Rohgewicht oder die
anders angegebene Menge des Gutes überprüft. Er kann auch verlangen, daß der Frachtführer
den Inhalt der Frachtstücke überprüft. Der Frachtführer hat Anspruch auf Ersatz der Kosten
der Überprüfung. Das Ergebnis der Überprüfung ist in den Frachtbrief einzutragen.
Art. 9
(1) Der Frachtbrief dient bis zum Beweis des Gegenteils als Nachweis für den Abschluß und
Inhalt des Beförderungsvertrages sowie für die Übernahme des Gutes durch den Frachtführer.
(2) Sofern der Frachtbrief keine mit Gründen versehenen Vorbehalte des Frachtführers
aufweist, wird bis zum Beweise des Gegenteils vermutet, daß das Gut und seine Verpackung
bei der Übernahme durch den Frachtführer äußerlich in gutem Zustande waren und daß die
Anzahl der Frachtstücke und ihre Zeichen und Nummern mit den Angaben im Frachtbrief
übereinstimmten.
Art. 10
Der Absender haftet dem Frachtführer für alle durch mangelhafte Verpackung des Gutes
verursachten Schäden an Personen, am Betriebsmaterial und an anderen Gütern sowie für alle
durch mangelhafte Verpackung verursachten Kosten, es sei denn, daß der Mangel
offensichtlich oder dem Frachtführer bei der Übernahme des Gutes bekannt war und er
diesbezüglich keine Vorbehalte gemacht hat.
Art. 11
(1) Der Absender hat dem Frachtbrief die Urkunden beizugeben, die für die vor der
Ablieferung des Gutes zu erledigende Zoll oder sonstige amtliche Behandlung notwendig
sind, oder diese Urkunden dem Frachtführer zur Verfügung zu stellen und diesem alle
erforderlichen Auskünfte zu erteilen.
(2) Der Frachtführer ist nicht verpflichtet zu prüfen, ab diese Urkunden und Auskünfte richtig
und ausreichend sind. Der Absender haftet dem Frachtführer für alle aus dem Fehlen, der
Unvollständigkeit oder Unrichtigkeit der Urkunden und Angaben entstehenden Schäden, es
sei denn, daß den Frachtführer ein Verschulden trifft.
(3) Der Frachtführer haftet wie ein Kommissionär für die Folgen des Verlustes oder der
unrichtigen Verwendung der im Frachtbrief bezeichneten und diesem beigegebenen oder dem
Frachtführer ausgehändigten Urkunden; er hat jedoch keinen höheren Schadenersatz zu
leisten als bei Verlust des Gutes.
Art. 12
(1) Der Absender ist berechtigt, über das Gut zu verfügen. Er kann insbesondere verlangen,
daß der Frachtführer das Gut nicht weiterbefördert, den für die Ablieferung vorgesehenen Ort
ändert oder das Gut einem anderen als dem im Frachtbrief angegebenen Empfänger abliefert.
(2) Dieses Recht erlischt, sobald die zweite Ausfertigung des Frachtbriefes dem Empfänger
übergeben ist oder dieser sein Recht nach Artikel 13 Absatz 1 geltend macht. Von diesem
Zeitpunkt an hat der Frachtführer den Weisungen des Empfängers nachzukommen.
(3) Das Verfügungsrecht steht jedoch dem Empfänger bereits von der Ausstellung des
Frachtbriefes an zu, wenn der Absender einen entsprechenden Vermerk in den Frachtbrief
eingetragen hat.
(4) Hat der Empfänger in Ausübung seines Verfügungsrechtes die Ablieferung des Gutes an
einen Dritten angeordnet, so ist dieser nicht berechtigt, seinerseits andere Empfänger zu
bestimmen.
(5) Die Ausübung des Verfügungsrechtes unterliegt folgenden Bestimmungen:
a) der Absender oder in dem in Absatz 3 bezeichneten Falle der Empfänger hat, wenn er sein
Verfügungsrecht ausüben will, die erste Ausfertigung des Frachtbriefes vorzuweisen,
worin die dem Frachtführer erteilten neuen Weisungen eingetragen sein müssen, und dem
Frachtführer alle Kosten und Schäden zu ersetzen, die durch die Ausführung der
Weisungen entstehen;
b) die Ausführung der Weisungen muß zu dem Zeitpunkt, in dem sie die Person erreichen, die
sie ausführen soll, möglich sein und darf weder den gewöhnlichen Betrieb des
Unternehmens des Frachtführers hemmen noch die Absender oder Empfänger anderer
Sendungen schädigen;
c) die Weisungen dürfen nicht zu einer Teilung der Sendung führen.
(6) Kann der Frachtführer auf Grund der Bestimmungen des Absatzes 5 Buchstabe b die
erhaltenen Weisungen nicht durchführen, so hat er unverzüglich denjenigen zu
benachrichtigen, der die Weisungen erteilt hat.
(7) Ein Frachtführer, der Weisungen nicht ausführt, die ihm unter Beachtung der
Bestimmungen dieses Artikels erteilt worden sind, oder der solche Weisungen ausführt, ohne
die Vorlage der ersten Ausfertigung des Frachtbriefes verlangt zu haben, haftet dem
Berechtigten für den daraus entstehenden Schaden.
Art. 13
(1) Nach Ankunft des Gutes an dem für die Ablieferung vorgesehenen Ort ist der Empfänger
berechtigt, vom Frachtführer zu verlangen, daß ihm gegen Empfangsbestätigung die zweite
Ausfertigung des Frachtbriefes übergeben und das Gut abgeliefert wird. Ist der Verlust des
Gutes festgestellt oder ist das Gut innerhalb der in Artikel 19 vorgesehenen Frist nicht
angekommen, so kann der Empfänger die Rechte aus dem Beförderungsvertrage im eigenen
Namen gegen den Frachtführer geltend machen.
(2) Der Empfänger, der die ihm nach Absatz 1 zustehenden Rechte geltend macht, hat den
Gesamtbetrag der aus dem Frachtbrief hervorgehenden Kosten zu zahlen. Bei Streitigkeiten
hierüber ist der Frachtführer zur Ablieferung des Gutes nur verpflichtet, wenn ihm der
Empfänger Sicherheit leistet.
Art. 14
(1) Wenn aus irgendeinem Grunde vor Ankunft des Gutes an dem für die Ablieferung
vorgesehenen Ort die Erfüllung des Vertrages zu den im Frachtbrief festgelegten
Bedingungen unmöglich ist oder unmöglich wird, hat der Frachtführer Weisungen des nach
Artikel 12 über das Gut Verfügungsberechtigten einzuholen.
(2) Gestatten die Umstände jedoch eine von den im Frachtbrief festgelegten Bedingungen
abweichende Ausführung der Beförderung und konnte der Frachtführer Weisungen des nach
Artikel 12 über das Gut Verfügungsberechtigten innerhalb angemessener Zeit nicht erhalten,
so hat er die Maßnahmen zu ergreifen, die ihm im Interesse des über das Gut
Verfügungsberechtigten die besten zu sein scheinen.
Art. 15
(1) Treten nach Ankunft des Gutes am Bestimmungsort Ablieferungshindernisse ein, so hat
der Frachtführer Weisungen des Absenders einzuholen. Wenn der Empfänger die Annahme
des Gutes verweigert, ist der Absender berechtigt, über das Gut zu verfügen, ohne die erste
Ausfertigung des Frachtbriefes vorweisen zu müssen.
(2) Der Empfänger kann, auch wenn er die Annahme des Gutes verweigert hat, dessen
Ablieferung noch so lange verlangen, als der Frachtführer keine dem widersprechenden
Weisungen des Absenders erhalten hat.
(3) Tritt das Ablieferungshindernis ein, nachdem der Empfänger auf Grund seiner Befugnisse
nach Artikel 12 Absatz 3 Anweisung erteilt hat, das Gut an einen Dritten abzuliefern, so
nimmt bei der Anwendung der Absätze 1 und 2 dieses Artikels der Empfänger die Stelle des
Absenders und der Dritte die des Empfängers ein.
Art. 16
(1) Der Frachtführer hat Anspruch auf Erstattung der Kosten, die ihm dadurch entstehen, daß
er Weisungen einholt oder ausführt, es sei denn, daß er diese Kosten verschuldet hat.
(2) In den in Artikel 14 Absatz 1 und in Artikel 15 bezeichneten Fällen kann der Frachtführer
das Gut sofort auf Kosten des Verfügungsberechtigten ausladen; nach dem Ausladen gilt die
Beförderung als beendet. Der Frachtführer hat sodann das Gut für den
Verfügungsberechtigten zu verwahren. Er kann es jedoch auch einem Dritten anvertrauen und
haftet dann nur für die sorgfältige Auswahl des Dritten. Das Gut bleibt mit den aus dem
Frachtbrief hervorgehenden Ansprüchen sowie mit allen anderen Kosten belastet.
(3) Der Frachtführer kann, ohne Weisungen des Verfügungsberechtigten abzuwarten, den
Verkauf des Gutes veranlassen, wenn es sich um verderbliche Waren handelt oder der
Zustand des Gutes eine solche Maßnahme rechtfertigt oder wenn die Kosten der Verwahrung
in keinem Verhältnis zum Wert des Gutes stehen. Er kann auch in anderen Fällen den Verkauf
des Gutes veranlassen, wenn er innerhalb einer angemessenen Frist gegenteilige Weisungen
des Verfügungsberechtigten, deren Ausführung ihm billigerweise zugemutet werden kann,
nicht erhält.
(4) Wird das Gut auf Grund der Bestimmungen dieses Artikels verkauft, so ist der Erlös nach
Abzug der auf dem Gut lastenden Kosten dem Verfügungsberechtigten zur Verfügung zu
stellen. Wenn diese Kosten höher sind als der Erlös, kann der Frachtführer den Unterschied
beanspruchen.
(5) Art und Weise des Verkaufes bestimmen sich nach den Gesetzen oder Gebräuchen des
Ortes, an dem sich das Gut befindet.
Kapitel IV. Haftung des Frachtführers
Art. 17
(1) Der Frachtführer haftet für gänzlichen oder teilweisen Verlust und für Beschädigung des
Gutes, sofern der Verlust oder die Beschädigung zwischen dem Zeitpunkt der Übernahme des
Gutes und dem seiner Ablieferung eintritt, sowie für Überschreitung der Lieferfrist.
(2) Der Frachtführer ist von dieser Haftung befreit, wenn der Verlust, die Beschädigung oder
die Überschreitung der Lieferfrist durch ein Verschulden des Verfügungsberechtigten, durch
eine nicht vom Frachtführer verschuldete Weisung des Verfügungsberechtigten, durch
besondere Mängel des Gutes oder durch Umstände verursacht worden ist, die der Frachtführer
nicht vermeiden und deren Folgen er nicht abwenden konnte.
(3) Um sich von seiner Haftung zu befreien, kann sich der Frachtführer weder auf Mängel des
für die Beförderung verwendeten Fahrzeuges noch gegebenenfalls auf ein Verschulden des
Vermieters des Fahrzeuges oder der Bediensteten des Vermieters berufen.
(4) Der Frachtführer ist vorbehaltlich des Artikels 18 Absatz 2 bis 5 von seiner Haftung
befreit, wenn der Verlust oder die Beschädigung aus den mit einzelnen oder mehreren
Umständen der folgenden Art verbundenen besonderen Gefahren entstanden ist:
a) Verwendung von offenen, nicht mit Planen gedeckten Fahrzeugen, wenn diese
Verwendung ausdrücklich vereinbart und im Frachtbrief vermerkt worden ist;
b) Fehlen oder Mängel der Verpackung, wenn die Güter ihrer Natur nach bei fehlender oder
mangelhafter Verpackung Verlusten oder Beschädigungen ausgesetzt sind;
c) Behandlung, Verladen, Verstauen oder Ausladen des Gutes durch den Absender, den
Empfänger oder Dritte, die für den Absender oder Empfänger handeln;
d) natürliche Beschaffenheit gewisser Güter, derzufolge sie gänzlichem oder teilweisem
Verlust oder Beschädigung, insbesondere durch Bruch, Rost, inneren Verderb,
Austrocknen, Auslaufen, normalen Schwund oder Einwirkung von Ungeziefer oder
Nagetieren, ausgesetzt sind;
e) ungenügende oder unzulängliche Bezeichnung oder Numerierung der Frachtstücke;
f) Beförderung von lebenden Tieren.
(5) Haftet der Frachtführer auf Grund dieses Artikels für einzelne Umstände, die einen
Schaden verursacht haben, nicht, so haftet er nur in dem Umfange, in dem die Umstände, für
die er auf Grund dieses Artikels haftet, zu dem Schaden beigetragen haben.
Art. 18
(1) Der Beweis, daß der Verlust, die Beschädigung oder die Überschreitung der Lieferfrist
durch einen der in Artikel 17 Absatz 2 bezeichneten Umstände verursacht worden ist, obliegt
dem Frachtführer.
(2) Wenn der Frachtführer darlegt, daß nach den Umständen des Falles der Verlust oder die
Beschädigung aus einer oder mehreren der in Artikel 17 Absatz 4 bezeichneten besonderen
Gefahren entstehen konnte, wird vermutet, daß der Schaden hieraus entstanden ist. Der
Verfügungsberechtigte kann jedoch beweisen, daß der Schaden nicht oder nicht
ausschließlich aus einer dieser Gefahren entstanden ist.
(3) Diese Vermutung gilt im Falle des Artikels 17 Absatz 4 Buchstabe a nicht bei
außergewöhnlich großem Abgang oder bei Verlust von ganzen Frachtstücken.
(4) Bei Beförderung mit einem Fahrzeug, das mit besonderen Einrichtungen zum Schutze des
Gutes gegen die Einwirkung von Hitze, Kälte, Temperaturschwankungen oder
Luftfeuchtigkeit versehen ist, kann sich der Frachtführer auf Artikel 17 Absatz 4 Buchstabe d
nur berufen, wenn er beweist, daß er alle ihm nach den Umständen obliegenden Maßnahmen
hinsichtlich der Auswahl, Instandhaltung und Verwendung der besonderen Einrichtungen
getroffen und ihm erteilte besondere Weisungen beachtet hat.
(5) Der Frachtführer kann sich auf Artikel 17 Absatz 4 Buchstabe f nur berufen, wenn er
beweist, daß er alle ihm nach den Umständen üblicherweise obliegenden Maßnahmen
getroffen und ihm erteilte besondere Weisungen beachtet hat.
Art. 19
Eine Überschreitung der Lieferfrist liegt vor, wenn das Gut nicht innerhalb der vereinbarten
Frist abgeliefert worden ist oder, falls keine Frist vereinbart worden ist, die tatsächliche
Beförderungsdauer unter Berücksichtigung der Umstände, bei teilweiser Beladung
insbesondere unter Berücksichtigung der unter gewöhnlichen Umständen für die
Zusammenstellung von Gütern zwecks vollständiger Beladung benötigten Zeit, die Frist
überschreitet, die vernünftigerweise einem sorgfältigen Frachtführer zuzubilligen ist.
Art. 20
(1) Der Verfügungsberechtigte kann das Gut, ohne weitere Beweise erbringen zu müssen, als
verloren betrachten, wenn es nicht binnen dreißig Tagen nach Ablauf der vereinbarten
Lieferfrist oder, falls keine Frist vereinbart worden ist, nicht binnen sechzig Tagen nach der
Übernahme des Gutes durch den Frachtführer abgeliefert worden ist.
(2) Der Verfügungsberechtigte kann bei Empfang der Entschädigung für das verlorene Gut
schriftlich verlangen, daß er sofort benachrichtigt wird, wenn das Gut binnen einem Jahr
nach Zahlung der Entschädigung wieder aufgefunden wird. Dieses Verlangen ist ihm
schriftlich zu bestätigen.
(3) Der Verfügungsberechtigte kann binnen dreißig Tagen nach Empfang einer solchen
Benachrichtigung fordern, daß ihm das Gut gegen Befriedigung der aus dem Frachtbrief
hervorgehenden Ansprüche und gegen Rückzahlung der erhaltenen Entschädigung,
gegebenenfalls abzüglich der in der Entschädigung enthaltenen Kosten, abgeliefert wird; seine
Ansprüche auf Schadenersatz wegen Überschreitung der Lieferfrist nach Artikel 23 und
gegebenenfalls nach Artikel 26 bleiben vorbehalten.
(4) Wird das in Absatz 2 bezeichnete Verlangen nicht gestellt oder ist keine Anweisung in der
in Absatz 3 bestimmten Frist von dreißig Tagen erteilt worden oder wird das Gut später als
ein Jahr nach Zahlung der Entschädigung wieder aufgefunden, so kann der Frachtführer über
das Gut nach dem Recht des Ortes verfügen, an dem es sich befindet.
Art. 21
Wird das Gut dem Empfänger ohne Einziehung der nach dem Beförderungsvertrag vom
Frachtführer einzuziehenden Nachnahme abgeliefert, so hat der Frachtführer, vorbehaltlich
seines Rückgriffsrechtes gegen den Empfänger, dem Absender bis zur Höhe des
Nachnahmebetrages Schadenersatz zu leisten.
Art. 22
(1) Der Absender hat den Frachtführer, wenn er ihm gefährliche Güter übergibt, auf die
genaue Art der Gefahr aufmerksam zu machen und ihm gegebenenfalls die zu ergreifenden
Vorsichtsmaßnahmen anzugeben. Ist diese Mitteilung im Frachtbrief nicht eingetragen
worden, so obliegt es dem Absender oder dem Empfänger, mit anderen Mitteln zu beweisen,
daß der Frachtführer die genaue Art der mit der Beförderung der Güter verbundenen Gefahren
gekannt hat.
(2) Gefährliche Güter, deren Gefährlichkeit der Frachtführer nicht im Sinne des Absatzes 1
gekannt hat, kann der Frachtführer jederzeit und überall ohne Schadenersatzpflicht ausladen,
vernichten oder unschädlich machen; der Absender haftet darüber hinaus für alle durch die
Übergabe dieser Güter zur Beförderung oder durch die Beförderung entstehenden Kosten und
Schäden.
Art. 23
(1) Hat der Frachtführer auf Grund der Bestimmungen dieses Übereinkommens für
gänzlichen oder teilweisen Verlust des Gutes Schadenersatz zu leisten, so wird die
Entschädigung nach dem Wert des Gutes am Ort und zur Zeit der Übernahme zur
Beförderung berechnet.
(2) Der Wert des Gutes bestimmt sich nach dem Börsenpreis, mangels eines solchen nachdem
Marktpreis oder mangels beider nach dem gemeinen Wert von Gütern gleicher Art und
Beschaffenheit.
(3) Die Entschädigung darf jedoch 8,33 Rechnungseinheiten für jedes fehlende Kilogramm
des Rohgewichts nicht übersteigen.
(4) Außerdem sind – ohne weiteren Schadenersatz – Fracht, Zölle und sonstige aus Anlaß der
Beförderung des Gutes entstandene Kosten zurückzuerstatten, und zwar im Falle des
gänzlichen Verlustes in voller Höhe, im Falle des teilweisen Verlustes anteilig.
(5) Wenn die Lieferfrist überschritten ist und der Verfügungsberechtigte beweist, daß daraus
ein Schaden entstanden ist, hat der Frachtführer dafür eine Entschädigung nur bis zur Höhe
der Fracht zu leisten.
(6) Höhere Entschädigungen können nur dann beansprucht werden, wenn der Wert des Gutes
oder ein besonderes Interesse an der Lieferung nach den Artikeln 24 und 26 angegeben
worden ist.
(7) Die in diesem Übereinkommen genannte Rechnungseinheit ist das Sonderziehungsrecht
des Internationalen Währungsfonds. Der in Absatz 3 genannte Betrag wird in die
Landeswährung des Staates des angerufenen Gerichts umgerechnet; die Umrechnung erfolgt
entsprechend dem Wert der betreffenden Währung am Tag des Urteils oder an dem von den
Parteien vereinbarten Tag. Der in Sonderziehungsrechten ausgedrückte Wert der
Landeswährung eines Staates, der Mitglied des Internationalen Währungsfonds ist, wird nach
der vom Internationalen Währungsfonds angewendeten Bewertungsmethode errechnet, die an
dem betreffenden Tag für seine Operationen und Transaktionen gilt. Der in
Sonderziehungsrechten ausgedrückte Wert der Landeswährung eines Staates, der nicht
Mitglied des Internationalen Währungsfonds ist, wird auf eine von diesem Staat bestimmte
Weise errechnet.
(8) Dessen ungeachtet kann ein Staat, der nicht Mitglied des Internationalen Währungsfonds
ist und dessen Recht die Anwendung des Absatzes 7 nicht zuläßt bei der Ratifikation des
Protokolls zur CMR oder dem Beitritt zu jenem Protokoll oder jederzeit danach erklären, daß
sich der in seinem Hoheitsgebiet geltende Haftungshöchstbetrag des Absatzes 3 auf 25
Werteinheiten beläuft. Die in diesem Absatz genannte Werteinheit entspricht 10/31 Gramm
Gold von 900/1000 Feingehalt. Die Umrechnung des Betrags nach diesem Absatz in die
Landeswährung erfolgt nach dem Recht des betreffenden Staates.
(9) Die in Absatz 7 letzter Satz genannte Berechnung und die in Absatz 8 genannte
Umrechnung erfolgen in der Weise, daß der Betrag nach Absatz 3, in der Landeswährung des
Staates ausgedrückt, soweit wie möglich dem dort in Rechnungsheinheiten ausdrückten
tatsächlichen Wert entspricht. Die Staaten teilen dem Generalsekretär der Vereinten Nationen
die Art der Berechnung nach Absatz 7 oder das Ergebnis der Umrechnung nach Absatz 8 bei
der Hinterlegung einer der in Artikel 3 des Protokolls zur CMR genannten Urkunden sowie
immer dann mit, wenn sich die Berechnungsart oder das Umrechungsergebnis ändert.
Art. 24
Der Absender kann gegen Zahlung eines zu vereinbarenden Zuschlages zur Fracht einen Wert
des Gutes im Frachtbrief angeben, der den in Artikel 23 Absatz 3 bestimmten Höchstbetrag
übersteigt; in diesem Fall tritt der angegebene Betrag an die Stelle des Höchstbetrages.
Art. 25
(1) Bei Beschädigung hat der Frachtführer den Betrag der Wertverminderung zu zahlen, die
unter Zugrundelegung des nach Artikel 23 Absatz 1, 2 und 4 festgestellten Wertes des Gutes
berechnet wird.
(2)Die Entschädigung darf jedoch nicht übersteigen,
a) wenn die ganze Sendung durch die Beschädigung entwertet ist, den Betrag, der bei
gänzlichem Verlust zu zahlen wäre;
b) wenn nur ein Teil der Sendung durch die Beschädigung entwertet ist, den Betrag, der bei
Verlust des entwerteten Teiles zu zahlen wäre.
Art. 26
(1) Der Absender kann gegen Zahlung eines zu vereinbarenden Zuschlages zur Fracht für den
Fall des Verlustes oder der Beschädigung und für den Fall der Überschreitung der
vereinbarten Lieferfrist durch Eintragung in den Frachtbrief den Betrag eines besonderen
Interesses an der Lieferung festlegen.
(2) Ist ein besonderes Interesse an der Lieferung angegeben worden, so kann unabhängig von
der Entschädigung nach den Artikeln 23, 24 und 25 der Ersatz des weiteren bewiesenen
Schadens bis zur Höhe des als Interesse angegebenen Betrages beansprucht werden.
Art. 27
(1) Der Verfügungsberechtigte kann auf die ihm gewährte Entschädigung Zinsen in Höhe von
5 v. H. jährlich verlangen. Die Zinsen laufen von dem Tage der schriftlichen Reklamation
gegenüber dem Frachtführer oder, wenn keine Reklamation vorausging, vom Tage der
Klageerhebung an.
(2) Wird die Entschädigung auf Grund von Rechnungsgrößen ermittelt, die nicht in der
Währung des Landes ausgedrückt sind, in dem die Zahlung beansprucht wird, so ist die
Umrechnung nach dem Tageskurs am Zahlungsort der Entschädigung vorzunehmen.
Art. 28
(1) Können Verluste, Beschädigungen oder Überschreitungen der Lieferfrist, die bei einer
diesem Übereinkommen unterliegenden Beförderung eingetreten sind, nach dem
anzuwendenden Recht zur Erhebung außervertraglicher Ansprüche führen, so kann sich der
Frachtführer demgegenüber auf die Bestimmungen dieses Übereinkommens berufen, die
seine Haftung ausschließen oder den Umfang der zu leistenden Entschädigung bestimmen
oder begrenzen.
(2) Werden Ansprüche aus außervertraglicher Haftung für Verlust, Beschädigung oder
Überschreitung der Lieferfrist gegen eine der Personen erhoben, für die der Frachtführer nach
Artikel 3 haftet, so kann sich auch diese Person auf die Bestimmungen dieses
Übereinkommens berufen, die die Haftung des Frachtführers ausschließen oder den Umfang
der zu leistenden Entschädigung bestimmen oder begrenzen.
Art. 29
(1) Der Frachtführer kann sich auf die Bestimmungen dieses Kapitels, die seine Haftung
ausschließen oder begrenzen oder die Beweislast umkehren, nicht berufen, wenn er den
Schaden vorsätzlich oder durch ein ihm zur Last fallendes Verschulden verursacht hat, das
nach dem Recht des angerufenen Gerichtes dem Vorsatz gleichsteht.
(2) Das gleiche gilt, wenn Bediensteten des Frachtführers oder sonstigen Personen, deren er
sich bei Ausführung der Beförderung bedient, Vorsatz oder ein dem Vorsatz gleichstehendes
Verschulden zur Last fällt, wenn diese Bediensteten oder sonstigen Personen in Ausübung
ihrer Verrichtungen handeln. In solchen Fällen können sich auch die Bediensteten oder
sonstigen Personen hinsichtlich ihrer persönlichen Haftung nicht auf die in Absatz 1
bezeichneten Bestimmungen dieses Kapitels berufen.
Kapitel V. Reklamationen und Klagen
Art. 30
(1) Nimmt der Empfänger das Gut an, ohne dessen Zustand gemeinsam mit dem Frachtführer
zu überprüfen und ohne unter Angaben allgemeiner Art über den Verlust oder die
Beschädigung an den Frachtführer Vorbehalte zu richten, so wird bis zum Beweise des
Gegenteils vermutet, daß der Empfänger das Gut in dem im Frachtbrief beschriebenen
Zustand erhalten hat; die Vorbehalte müssen, wenn es sich um äußerlich erkennbare Verluste
oder Beschädigungen handelt, spätestens bei der Ablieferung des Gutes oder, wenn es sich
um äußerlich nicht erkennbare Verluste oder Beschädigungen handelt, spätestens binnen
sieben Tagen, Sonntage und gesetzliche Feiertage nicht mitgerechnet, nach der Ablieferung
gemacht werden. Die Vorbehalte müssen schriftlich gemacht werden, wenn es sich um
äußerlich nicht erkennbare Verluste oder Beschädigungen handelt.
(2) Haben Empfänger und Frachtführer den Zustand des Gutes gemeinsam überprüft, so ist
der Gegenbeweis gegen das Ergebnis der Überprüfung nur zulässig, wenn es sich um
äußerlich nicht erkennbare Verluste oder Beschädigungen handelt und der Empfänger binnen
sieben Tagen, Sonntage und gesetzliche Feiertage nicht mitgerechnet, nach der Überprüfung
an den Frachtführer schriftliche Vorbehalte gerichtet hat.
(3) Schadenersatz wegen Überschreitung der Lieferfrist kann nur gefordert werden, wenn
binnen einundzwanzig Tagen nach dem Zeitpunkt, an dem das Gut dem Empfänger zur
Verfügung gestellt worden ist, an den Frachtführer ein schriftlicher Vorbehalt gerichtet wird.
(4) Bei der Berechnung der in diesem Artikel bestimmten Fristen wird jeweils der Tag der
Ablieferung, der Tag der Überprüfung oder der Tag, an dem das Gut dem Empfänger zur
Verfügung gestellt worden ist, nicht mitgerechnet.
(5) Frachtführer und Empfänger haben sich gegenseitig jede angemessene Erleichterung für
alle erforderlichen Feststellungen und Überprüfungen zu gewähren.
Art. 31
(1) Wegen aller Streitigkeiten aus einer diesem Übereinkommen unterliegenden Beförderung
kann der Kläger, außer durch Vereinbarung der Parteien bestimmte Gerichte von
Vertragstaaten, die Gerichte eines Staates anrufen, auf dessen Gebiet
a) der Beklagte seinen gewöhnlichen Aufenthalt, seine Hauptniederlassung oder die
Zweigniederlassung oder Geschäftsstelle hat, durch deren Vermittlung der
Beförderungsvertrag geschlossen worden ist, oder
b) der Ort der Übernahme des Gutes oder der für die Ablieferung vorgesehene Ort liegt
Andere Gerichte können nicht angerufen werden.
(2) Ist ein Verfahren bei einem nach Absatz 1 zuständigen Gericht wegen einer Streitigkeit im
Sinne des genannten Absatzes anhängig oder ist durch ein solches Gericht in einer solchen
Streitsache ein Urteil erlassen worden, so kann eine neue Klage wegen derselben Sache
zwischen denselben Parteien nicht erhoben werden, es sei denn, daß die Entscheidung des
Gerichtes, bei dem die erste Klage erhoben worden ist, in dem Staat nicht vollstreckt werden
kann, in dem die neue Klage erhoben wird.
(3) Ist in einer Streitsache im Sinne des Absatzes 1 ein Urteil eines Gerichtes eines
Vertragstaates in diesem Staat vollstreckbar geworden, so wird es auch in allen anderen
Vertragstaaten vollstreckbar, sobald die in dem jeweils in Betracht kommenden Staat hierfür
vorgeschriebenen Formerfordernisse erfüllt sind. Diese Formerfordernisse dürfen zu keiner
sachlichen Nachprüfung führen.
(4) Die Bestimmungen des Absatzes 3 gelten für Urteile im kontradiktorischen Verfahren, für
Versäumnisurteile und für gerichtliche Vergleiche, jedoch nicht für nur vorläufig
vollstreckbare Urteile sowie nicht für Verurteilungen, durch die dem Kläger bei vollständiger
oder teilweiser Abweisung der Klage neben den Verfahrenskosten Schadenersatz und Zinsen
auferlegt werden.
(5) Angehörige der Vertragstaaten, die ihren Wohnsitz oder eine Niederlassung in einem
dieser Staaten haben, sind nicht verpflichtet, Sicherheit für die Kosten eines gerichtlichen
Verfahrens zu leisten, das wegen einer diesem Übereinkommen unterliegenden Beförderung
eingeleitet wird.
Art. 32
(1) Ansprüche aus einer diesem Übereinkommen unterliegenden Beförderung verjähren in
einem Jahr. Bei Vorsatz oder bei einem Verschulden, das nach dem Recht des angerufenen
Gerichtes dem Vorsatz gleichsteht, beträgt die Verjährungsfrist jedoch drei Jahre. Die
Verjährungsfrist beginnt
a) bei teilweisem Verlust, Beschädigung oder Überschreitung der Lieferfrist mit dem Tage
der Ablieferung des Gutes;
b) bei gänzlichem Verlust mit dem dreißigsten Tage nach Ablauf der vereinbarten Lieferfrist
oder, wenn eine Lieferfrist nicht vereinbart worden ist, mit dem sechzigsten Tage nach der
Übernahme des Gutes durch den Frachtführer;
c) in allen anderen Fällen mit dem Ablauf einer Frist von drei Monaten nach dem Abschluß
des Beförderungsvertrages. Der Tag, an dem die Verjährung beginnt, wird bei der
Berechnung der Frist nicht mitgerechnet.
(2) Die Verjährung wird durch eine schriftliche Reklamation bis zu dem Tage gehemmt, an
dem der Frachtführer die Reklamation schriftlich zurückweist und die beigefügten Belege
zurücksendet. Wird die Reklamation teilweise anerkannt, so läuft die Verjährung nur für den
noch streitigen Teil der Reklamation weiter. Der Beweis für den Empfang der Reklamation
oder der Antwort sowie für die Rückgabe der Belege obliegt demjenigen, der sich darauf
beruft. Weitere Reklamationen, die denselben Anspruch zum Gegenstand haben, hemmen die
Verjährung nicht.
(3) Unbeschadet der Bestimmungen des Absatzes 2 gilt für die Hemmung der Verjährung das
Recht des angerufenen Gerichtes. Dieses Recht gilt auch für die Unterbrechung der
Verjährung.
(4) Verjährte Ansprüche können auch nicht im Wege der Widerklage oder der Einrede geltend
gemacht werden.
Art. 33
Der Beförderungsvertrag kann eine Bestimmung enthalten, durch die die Zuständigkeit eines
Schiedsgerichtes begründet wird, jedoch nur, wenn die Bestimmung vorsieht, daß das
Schiedsgericht dieses Übereinkommen anzuwenden hat.
Kapitel VI. Bestimmungen über die Beförderung durch aufeinanderfolgende
Frachtführer
Art. 34
Wird eine Beförderung, die Gegenstand eines einzigen Vertrages ist, von
aufeinanderfolgenden Straßenfrachtführern ausgeführt, so haftet jeder von ihnen für die
Ausführung der gesamten Beförderung; der zweite und jeder folgende Frachtführer wird
durch die Annahme des Gutes und des Frachtbriefes nach Maßgabe der Bedingungen des
Frachtbriefes Vertragspartei.
Art. 35
(1) Ein Frachtführer, der das Gut von dem vorhergehenden Frachtführer übernimmt, hat
diesem eine datierte und unterzeichnete Empfangsbestätigung auszuhändigen. Er hat seinen
Namen und seine Anschrift auf der zweiten Ausfertigung des Frachtbriefes einzutragen.
Gegebenenfalls trägt er Vorbehalte nach Artikel 8 Absatz 2 auf der zweiten Ausfertigung des
Frachtbriefes sowie auf der Empfangsbestätigung ein.
(2) Für die Beziehungen zwischen den aufeinanderfolgenden Frachtführern gilt Artikel 9.
Art. 36
Ersatzansprüche wegen eines Verlustes, einer Beschädigung oder einer Überschreitung der
Lieferfrist können, außer im Wege der Widerklage oder der Einrede in einem Verfahren
wegen eines auf Grund desselben Beförderungsvertrages erhobenen Anspruchs, nur gegen
den ersten, den letzten oder denjenigen Frachtführer geltend gemacht werden, der den Teil der
Beförderung ausgeführt hat, in dessen Verlauf das Ereignis eingetreten ist, das den Verlust,
die Beschädigung oder die Überschreitung der Lieferfrist verursacht hat; ein und dieselbe
Klage kann gegen mehrere Frachtführer gerichtet sein.
Art. 37
Einem Frachtführer, der auf Grund der Bestimmungen dieses Übereinkommens eine
Entschädigung gezahlt hat, steht der Rückgriff hinsichtlich der Entschädigung, der Zinsen und
der Kosten gegen die an der Beförderung beteiligten Frachtführer nach folgenden
Bestimmungen zu:
a) der Frachtführer, der den Verlust oder die Beschädigung verursacht hat, hat die von ihm
oder von einem anderen Frachtführer geleistete Entschädigung allein zu tragen;
b) ist der Verlust oder die Beschädigung durch zwei oder mehrere Frachtführer verursacht
worden, so hat jeder einen seinem Haftungsanteil entsprechenden Betrag zu zahlen; ist die
Feststellung der einzelnen Haftungsanteile nicht möglich, so haftet jeder nach dem
Verhältnis des ihm zustehenden Anteiles am Beförderungsentgelt;
c) kann nicht festgestellt werden, welche der Frachtführer den Schaden zu tragen haben, so ist
die zu leistende Entschädigung in dem unter Buchstabe b bestimmten Verhältnis zu Lasten
aller Frachtführer aufzuteilen.
Art. 38
Ist ein Frachtführer zahlungsunfähig, so ist der auf ihn entfallende, aber von ihm nicht
gezahlte Anteil zu Lasten aller anderen Frachtführer nach dem Verhältnis ihrer Anteile an
dem Beförderungsentgelt aufzuteilen.
Art. 39
(1) Ein Frachtführer, gegen den nach den Artikeln 37 und 38 Rückgriff genommen wird, kann
nicht einwenden, daß der Rückgriff nehmende Frachtführer zu Unrecht gezahlt hat, wenn die
Entschädigung durch eine gerichtliche Entscheidung festgesetzt worden war, sofern der im
Wege des Rückgriffs in Anspruch genommene Frachtführer von dem gerichtlichen Verfahren
ordnungsgemäß in Kenntnis gesetzt worden war und in der Lage war, sich daran zu
beteiligen.
(2) Ein Frachtführer, der sein Rückgriffsrecht gerichtlich geltend machen will, kann seinen
Anspruch vor dem zuständigen Gericht des Staates erheben, in dem einer der beteiligten
Frachtführer seinen gewöhnlichen Aufenthalt, seine Hauptniederlassung oder die
Zweigniederlassung oder Geschäftsstelle hat, durch deren Vermittlung der
Beförderungsvertrag abgeschlossen worden ist. Ein und dieselbe Rückgriffsklage kann gegen
alle beteiligten Frachtführer gerichtet sein.
(3) Die Bestimmungen des Artikels 31 Absatz 3 und 4 gelten auch für Urteile über die
Rückgriffsansprüche nach den Artikeln 37 und 38.
(4) Die Bestimmungen des Artikels 32 gelten auch für Rückgriffsansprüche zwischen
Frachtführern. Die Verjährung beginnt jedoch entweder mit dem Tage des Eintrittes der
Rechtskraft eines Urteils über die nach den Bestimmungen dieses Übereinkommens zu
zahlende Entschädigung oder, wenn ein solches rechtskräftiges Urteil nicht vorliegt, mit dem
Tage der tatsächlichen Zahlung.
Art. 40
Den Frachtführern steht es frei, untereinander Vereinbarungen zu treffen, die von den
Artikeln 37 und 38 abweichen.
Kapitel VII. Nichtigkeit von dem Übereinkommen
widersprechenden Vereinbarungen
Art. 41
(1) Unbeschadet der Bestimmungen des Artikels 40 ist jede Vereinbarung, die unmittelbar
oder mittelbar von den Bestimmungen dieses Übereinkommens abweicht, nichtig und ohne
Rechtswirkung. Die Nichtigkeit solcher Vereinbarungen hat nicht die Nichtigkeit der übrigen
Vertragsbestimmungen zur Folge.
(2) Nichtig ist insbesondere jede Abmachung, durch die sich der Frachtführer die Ansprüche
aus der Versicherung des Gutes abtreten läßt, und jede andere ähnliche Abmachung sowie
jede Abmachung, durch die die Beweislast verschoben wird.
Kapitel VIII. Schlußbestimmungen
Art. 42
(1) Dieses Übereinkommen steht den Mitgliedstaaten der Wirtschaftskommission für Europa
sowie den nach Absatz 8 des der Kommission erteilten Auftrages in beratender Eigenschaft
zu der Kommission zugelassenen Staaten zur Unterzeichnung oder zum Beitritt offen.
(2) Die Staaten, die nach Absatz 11 des der Wirtschaftskommission für Europa erteilten
Auftrages berechtigt sind, an gewissen Arbeiten der Kommission teilzunehmen, können durch
Beitritt Vertragsparteien des Übereinkommens nach seinem Inkrafttreten werden.
(3) Das Übereinkommen liegt bis einschließlich 31. August 1956 zur Unterzeichnung auf.
Nach diesem Tage steht es zum Beitritt offen.
(4) Dieses Übereinkommen ist zu ratifizieren.
(5) Die Ratifikation oder der Beitritt erfolgt durch Hinterlegung einer Urkunde beim
Generalsekretär der Vereinten Nationen.
Art. 43
(1) Dieses Übereinkommen tritt am neunzigsten Tag nach Hinterlegung der Ratifikations oder
Beitrittsurkunden durch fünf der in Artikel 42 Absatz 1 bezeichneten Staaten in Kraft.
(2) Dieses Übereinkommen tritt für jeden Staat, der nach Hinterlegung der Ratifikations- oder
Beitrittsurkunden durch fünf Staaten ratifiziert oder beitritt, am neunzigsten Tage nach
Hinterlegung seiner Ratifikations oder Beitrittsurkunden in Kraft.
Art. 44
(1) Jede Vertragspartei kann dieses Übereinkommen durch Notifizierung an den
Generalsekretär der Vereinten Nationen kündigen.
(2) Die Kündigung wird zwölf Monate nach dem Eingang der Notifizierung beim
Generalsekretär wirksam.
Art. 45
Sinkt durch Kündigungen die Zahl der Vertragsparteien nach Inkrafttreten dieses
Übereinkommens auf weniger als fünf, so tritt das Übereinkommen mit dem Tage außer
Kraft, an dem die letzte dieser Kündigungen wirksam wird.
Art. 46
(1) Jeder Staat kann bei Hinterlegung seiner Ratifikations oder Beitrittsurkunde oder zu jedem
späteren Zeitpunkt durch Notifizierung dem Generalsekretär der Vereinten Nationen
gegenüber erklären, daß dieses Übereinkommen für alle oder für einen Teil der
Hoheitsgebiete gelten soll, deren internationale Beziehungen er wahrnimmt. Das
Übereinkommen wird für das Hoheitsgebiet oder die Hoheitsgebiete, die in der Notifizierung
genannt sind, am neunzigsten Tage nach Eingang der Notifizierung beim Generalsekretär der
Vereinten Nationen oder, falls das Übereinkommen noch nicht in Kraft getreten ist, mit
seinem Inkrafttreten wirksam.
(2) Jeder Staat, der nach Absatz 1 erklärt hat, daß dieses Übereinkommen auf ein
Hoheitsgebiet Anwendung findet, dessen internationale Beziehungen er wahrnimmt, kann das
Übereinkommen in bezug auf dieses Hoheitsgebiet gemäß Artikel 44 kündigen.
Art. 47
Jede Meinungsverschiedenheit zwischen zwei oder mehreren Vertragsparteien über die
Auslegung oder Anwendung dieses Übereinkommens, die von den Parteien durch
Verhandlung oder auf anderem Wege nicht geregelt werden kann, wird auf Antrag einer der
beteiligten Vertragsparteien dem Internationalen Gerichtshof zur Entscheidung vorgelegt.
Art. 48
(1) Jede Vertragspartei kann bei der Unterzeichnung, bei der Ratifikation oder bei dem
Beitritt zu diesem Übereinkommen erklären, daß sie sich durch den Artikel 47 des
Übereinkommens nicht als gebunden betrachtet. Die anderen Vertragsparteien sind gegenüber
jeder Vertragspartei, die einen solchen Vorbehalt gemacht hat, durch den Artikel 47 nicht
gebunden.
(2) Jede Vertragspartei, die einen Vorbehalt nach Absatz 1 gemacht hat, kann diesen
Vorbehalt jederzeit durch Notifizierung an den Generalsekretär der Vereinten Nationen
zurückziehen.
(3) Andere Vorbehalte zu diesem Übereinkommen sind nicht zulässig.
Art. 49
(1) Sobald dieses Übereinkommen drei Jahre lang in Kraft ist, kann jede Vertragspartei durch
Notifizierung an den Generalsekretär der Vereinten Nationen die Einberufung einer
Konferenz zur Revision des Übereinkommens verlangen. Der Generalsekretär wird dieses
Verlangen allen Vertragsparteien mitteilen und eine Revisionskonferenz einberufen, wenn
binnen vier Monaten nach seiner Mitteilung mindestens ein Viertel der Vertragsparteien ihm
die Zustimmung zu dem Verlangen notifiziert.
(2) Wenn eine Konferenz nach Absatz 1 einberufen wird, teilt der Generalsekretär dies allen
Vertragsparteien mit und fordert sie auf, binnen drei Monaten die Vorschläge einzureichen,
die sie durch die Konferenz geprüft haben wollen. Der Generalsekretär teilt allen
Vertragsparteien die vorläufige Tagesordnung der Konferenz sowie den Wortlaut dieser
Vorschläge mindestens drei Monate vor der Eröffnung der Konferenz mit.
(3) Der Generalsekretär lädt zu jeder nach diesem Artikel einberufenen Konferenz alle in
Artikel 42 Absatz 1 bezeichneten Staaten sowie die Staaten ein, die auf Grund des Artikels 42
Absatz 2 Vertragsparteien geworden sind.
Art. 50
Außer den in Artikel 49 vorgesehenen Mitteilungen notifiziert der Generalsekretär der
Vereinten Nationen den in Artikel 42 Absatz 1 bezeichneten Staaten sowie den Staaten, die
auf Grund des Artikels 42 Absatz 2 Vertragsparteien geworden sind,
a) die Ratifikationen und Beitritte nach Artikel 42;
b) die Zeitpunkte, zu denen dieses Übereinkommen nach Artikel 43 in Kraft tritt;
c) die Kündigung nach Artikel 44;
d) das Außerkrafttreten dieses Übereinkommens nach Artikel 45;
e) den Eingang der Notifizierungen nach Artikel 46;
f ) den Eingang der Erklärungen und Notifizierungen nach Artikel 48 Absatz 1 und 2.
Art. 51
Nach dem 31. August 1956 wird die Urschrift dieses Übereinkommens beim Generalsekretär
der Vereinten Nationen hinterlegt, der allen in Artikel 42 Absatz 1 und 2 bezeichneten Staaten
beglaubigte Abschriften übersendet.
ZU URKUND DESSEN haben die hierzu gehörig bevollmächtigten Unterzeichneten dieses
Übereinkommen unterschrieben.
GESCHEHEN zu Genf am neunzehnten Mai neunzehnhundertsechsundfünfzig in einer
einzigen Urschrift in englischer und französischer Sprache, wobei jeder Wortlaut
gleichermaßen verbindlich ist.